Co to jest prostata?
Prostata, zwana sterczem lub gruczołem krokowym, jest częścią męskiego układu moczowo-płciowego. Anatomicznie przylega do tylnej ściany pęcherza, kształtem i rozmiarem przypomina zaś kasztan. Jej zadaniem jest produkcja odżywiającej plemniki wydzieliny, która wchodzi w skład nasienia i jest niezbędna do procesu zapłodnienia. Niestety wraz z wiekiem prawdopodobieństwo wystąpienia chorób tego narządu rośnie.
Często występującymi schorzeniami prostaty są:
- łagodny rozrost komórek, zwany przerostem prostaty,
- zapalenie prostaty,
- rak prostaty.
Jak wygląda badanie prostaty?
Badanie prostaty wykonywane jest przez lekarza urologa. Jest to badanie per rectum, czyli przez odbyt. Lekarz, w taki sposób badając prostatę, określa jej wielkość i konsystencję. U większości osób badanie to wywołuje dyskomfort psychiczny, niemniej należy pamiętać, że dla lekarza jest tak samo rutynowe, jak wiele innych. Trwa zaledwie kilka minut i jeśli na tym etapie lekarz stwierdzi przerost prostaty, to rozszerzy diagnostykę o kilka innych badań, np. o badanie poziomu swoistego antygenu sterczowego (PSA) czy o biopsję prostaty. Badanie poziomu PSA nie jest badaniem specyficznym. Podwyższony poziom tego antygenu występuje nie tylko w raku prostaty, ale także w jego zapaleniu czy w łagodnym rozroście. Nie jest to więc marker umożliwiający różnicowanie poszczególnych jednostek chorobowych. Aby stwierdzić, z jakim rodzajem rozrostu mamy do czynienia, konieczne okazuje się wykonanie biopsji prostaty. Do badania prostaty nie należy się specjalnie przygotowywać tak jak do większości laboratoryjnych oznaczeń. Dla własnego komfortu psychicznego należy zadbać o higienę ciała.
Czy biopsji prostaty można uniknąć?
Biopsja prostaty to badanie inwazyjne, w którym ocenia się metodami mikroskopowymi wygląd komórek ją budujących. Na tej podstawie różnicuje się łagodny przerost prostaty od agresywnego nowotworu tego narządu. Jest to więc bardzo ważne badanie, wręcz kluczowe, do wdrożenia leczenia.
Istnieje na rynku badanie o nazwie płynna biopsja prostaty, przeprowadzane metodami biologii molekularnej. Jest to całkowicie bezinwazyjne oznaczenie wykonywane z próbki moczu po badaniu per rectum prostaty. W wielu przypadkach pozwala ono na uniknięcie biopsji gruboigłowej. W pobranym materiale oznaczane jest mRNA (matrycowy kwas rybonukleinowy) produktu dwóch kluczowych dla rozwoju raka prostaty genów – DLX1 i HOXC6. Liczne badania naukowe donoszą, że są one syntetyzowane w nadmiarze przez komórki agresywnego raka prostaty. Stężenie mRNA obu genów w próbce moczu pozwala na oszacowanie prawdopodobieństwa wykrycia komórek nowotworowych oraz na ustalenie ich złośliwości. Jest to więc bardzo informatywne dla lekarza kierującego na badanie.
Dla kogo w szczególności zalecane jest wykonanie płynnej biopsji prostaty?
Badanie płynnej biopsji prostaty zalecane jest mężczyznom:
- z podwyższonym poziomem PSA w surowicy,
- z nieprawidłowym badaniem prostaty wykonanym per rectum,
- obciążonych rodzinnie występowaniem raka prostaty.
