Rzeczywiście trudno je odróżnić – obie dolegliwości przebiegają z bólem gardła, kaszlem i złym samopoczuciem. Tymczasem różnice są istotne i determinują sposób leczenia. Sprawna diagnoza przyspieszy powrót do zdrowia i ograniczy ryzyko powikłań.
Przeziębienie – przyczyny, objawy i leczenie
To jedna z najpowszechniejszych infekcji wirusowych górnych dróg oddechowych. Najczęściej wywołana przez rhinowirusy, choć istnieje wiele innych podobnych wirusów. Choroba zwykle dotyczy nosa, gardła i zatok. Przeziębienie następuje, gdy nasz układ odpornościowy zostanie osłabiony – np. wskutek stresu, niedostatku snu, ekspozycji na chłód i przeciągi. Infekcje wirusowe tego typu są dość zaraźliwe, łatwo je przenosić przez wydzielinę przy kichaniu i kaszlu. Charakterystyczne objawy to wodnisty bądź gęsty katar, częste kichanie, drapanie w gardle i niewielka gorączka – zwykle nieprzekraczająca 38°C. Dochodzą bóle głowy, osłabienie i brak apetytu.
Typowa kuracja to leczenie objawowe. Większość przypadków przeziębienia ustępuje samoistnie w ciągu 7–10 dni. Wystarczą leki przeciwbólowe i przeciwgorączkowe (np. paracetamol lub ibuprofen), środki obkurczające śluzówkę nosa, odpowiednie nawodnienie i odpoczynek. Ciepłe napary (herbata z miodem i imbirem), inhalacje z solą fizjologiczną i rozgrzewające kąpiele stóp przyspieszą powrót do formy i złagodzą dolegliwości.
Zapalenie krtani: czym się charakteryzuje i skąd się bierze
Stan zapalny krtani najczęściej wywołują infekcje wirusowe lub bakteryjne, choć czasami wynika z podrażnienia chemicznego (np. dymu papierosowego, zbyt suchego powietrza) albo przeciążenia głosu (długie przemawianie, krzyk). Rzadziej wywołuje je grzyb. W efekcie krtań jest obrzęknięta, śluzówka podrażniona, a struny głosowe nie wibrują prawidłowo. Objawia się chrypką lub wręcz utratą głosu (tzw. afonia). Dochodzi kaszel, zwykle suchy i tzw. „szczekający”, szczególnie uciążliwy w nocy.
Cierpiący na zapalenie krtani odczuwa drapanie w gardle i ból przy mówieniu. Czasem przełykanie sprawia dyskomfort, zwłaszcza kiedy proces zapalny doszedł do okolic gardła. W ostrych przypadkach, zwłaszcza u dzieci, może dojść do tzw. pseudokrupu (krup wirusowy) – duszność, świszczący oddech i szczekający kaszel. Wymaga bezzwłocznej pomocy lekarskiej.
Leczenie zapalenia krtani zależy od przyczyny. Przy infekcjach bakteryjnych pomagają antybiotyki, jednak w większości przypadków (głównie wirusowych) odpoczynek, unikanie mówienia i inhalacje nawilżające. Warto pić sporo wody oraz łagodnych naparów, by nawilżać śluzówkę krtani. Różne preparaty w aerozolu łagodzą podrażnienia. Suchy kaszel złagodzimy syropami o działaniu przeciwkaszlowym. Palacze powinni w miarę możliwości ograniczyć nałóg.
Niektóre objawy przeziębienia i zapalenia krtani się pokrywają (kaszel, drapanie w gardle), jednak dolegliwości się różnią. Przeziębienie koncentruje się głównie na nosie i gardle: typowy jest katar, kichanie i ewentualna lekka gorączka. Z kolei zapalenie krtani uderza bezpośrednio w struny głosowe.
Inny jest przebieg choroby. Przeziębienie zwykle trwa około tygodnia. Zapalenie krtani może ciągnąć się dłużej, zwłaszcza jeśli chory nie zapewni sobie wystarczającego odpoczynku. W odróżnieniu od przeziębienia, zapalenie krtani częściej wymaga wizyty u laryngologa – zwłaszcza gdy objawy nie przemijają po 7–10 dniach lub gdy głos jest potrzebny w pracy (np. nauczyciel, wokalista). Niekiedy niezbędne jest bardziej specjalistyczne leczenie.
Kiedy udać się do lekarza? Objawy alarmowe i możliwe powikłania
Objawy mogą ustąpić samoistnie przy domowym leczeniu, czasem jednak powinny skłonić do wizyty u lekarza. W przypadku przeziębienia alarmujące są: brak jakiejkolwiek poprawy po 7–10 dniach, gorączka powyżej 38°C, wyjątkowo silny ból zatok lub ból ucha.
Przy zapaleniu krtani warto zachować szczególną czujność, gdy utrata głosu lub silna chrypka przeciąga się ponad 2–3 tygodnie. Gdy pojawia się uczucie ucisku w gardle, ciężkość w oddychaniu lub świst krtaniowy, może to świadczyć o poważnym obrzęku dróg oddechowych. Dzieciom doskwierają napadowe duszności nocne, a to wymaga pilnej interwencji medycznej. Z kolei u dorosłych przedłużone zapalenie krtani bez poprawy może wskazywać np. na nadżerki strun głosowych, guzki głosowe lub inny problem wymagający badania laryngologicznego.
Lekarz może zlecić badania obrazowe (np. RTG zatok), posiew wymazu z gardła lub ocenę strun głosowych specjalną kamerą (laryngoskopia). Jeśli przyczyną jest bakteria, zaleci antybiotyk. W niektórych przypadkach zapalenie krtani ma charakter refluksowy – wtedy laryngolog rozważa leczenie hamujące wytwarzanie kwasu żołądkowego. Pod żadnym pozorem nie ignoruj objawów, żeby przeczekać chorobę. To bardzo ryzykowna, bo przewlekły stan zapalny może doprowadzić do groźniejszych powikłań.
Domowe sposoby i styl życia
Zarówno przy przeziębieniu, jak i zapaleniu krtani, podstawą łagodzenia objawów jest właściwe nawodnienie. Picie dużej ilości wody nawilża śluzówki i wspiera usuwanie wirusów z górnych dróg oddechowych. Przy zapaleniu krtani dodatkowo pomaga w rozrzedzaniu gęstego śluzu. Inne domowe sposoby to ciepłe napary: herbata z miodem i cytryną, syrop z cebuli i napary z tymianku. W przypadku krtani pomagają inhalacje parowe.
Dobra diagnoza przyspiesza powrót do zdrowia i daje szansę uniknąć zbędnych powikłań. Katar i lekkie drapanie w gardle to nie to samo, co szczekający kaszel i utrata głosu. Jeśli wiemy, z jaką infekcją mamy do czynienia, łatwiej zdecydować, czy wystarczy domowa kuracja, czy też trzeba pójść do lekarza. Ostatecznie najważniejsze jest wsparcie własnej odporności przez zdrową dietę, właściwe nawadnianie i higienę. ++
Zobacz także:
- Leki na przeziębienie i grypę – co warto stosować w trakcie choroby
- Domowe sposoby na łaskotanie i drapanie w gardle
- Co pomoże na ból gardła, jak go złagodzić?
- Chrypka? Infekcja? Sprawdź domowe sposoby na ból gardła. Jak łagodzić ból gardła przy przełykaniu?
- Katar? Kaszel? Ból gardła? Poznaj domowe sposoby na przeziębienie. Najskuteczniejsze naturalne metody leczenia!
