Kiedy laktacja powinna się rozpocząć, a kiedy zakończyć? Jak stwierdzić, czy ilość mleka w piersiach jest odpowiednia? Mamy dla ciebie odpowiedzi na wszystkie te pytania. Dziś dowiesz się, jak pobudzić laktację, gdy jest ona niewystarczająca. Znajdziesz tu też porady na temat tego, jak zakończyć laktację w sposób bezpieczny i bezproblemowy. Po tym artykule karmienie piersią nie będzie już miało przed tobą żadnych tajemnic.

Laktacja – co to właściwie jest?

Laktacja jest procesem typowym dla wszystkich ssaków. W tym szczególnym czasie organizm matki wydziela pokarm dla dziecka. Wszystkie samice ssaków posiadają tzw. gruczoły mleczne z wrodzoną zdolnością wytwarzania mleka. Laktacja pojawia się zwykle po porodzie lub tuż przed przyjściem dziecka na świat. W zależności od gatunku i konkretnego przypadku, może trwać różną ilość czasu. Z założenia kończy się, gdy dziecko nie potrzebuje już pokarmu matki i może samodzielnie jeść stały pokarm.

Laktacja u kobiet

Laktacja u kobiet może trwać nawet do kilku lat. Karmienie piersią uchodzi za najzdrowszy ze wszystkich sposobów żywienia noworodków. O ile matka dba o swoje zdrowie i dobrze się odżywia, skład jej pokarmu zapewnia optymalny rozwój fizyczny, umysłowy i emocjonalny dziecka. Naturalne mleko zawiera liczne witaminy i wspiera odporność malucha.

Zobacz też:
Planowany poród – czy można wybrać sobie datę?

Istnieją jednak też pewne przeciwwskazania w kwestii karmienia piersią. Są to:

  • zakażenie matki wirusem HIV, HTLV-1 lub HTLV-2;
  • wrodzone choroby metaboliczne dziecka;
  • choroba syropu klonowego u noworodka;
  • brak odruchu ssania dziecka.

Oczywiście matka może też podjąć decyzję o niekarmieniu dziecka piersią bez istnienia jakichkolwiek przeciwwskazań. Jeżeli jednak zależy ci na naturalnym karmieniu, warto dowiedzieć się o tym więcej.

Etapy laktacji

Proces laktacji nie ma ściśle określonych ram czasowych. Piersi kobiety napełniają się pokarmem regularnie aż do momentu, w którym matka decyduje o odstawieniu dziecka od mleka. Po kilkunastu dniach od zaprzestania karmienia naturalnego, organizm powinien sam spowolnić proces produkcji mleka. 

To kobieta decyduje o tym, ile ma trwać proces karmienia piersią. Zaleca się, aby trwało to przynajmniej ok. 6 miesięcy. Nie jest to jednak ścisła reguła. Niektóre matki w ogóle nie karmią naturalnie – inne robią to aż do drugiego roku życia dziecka. 

Poszczególne etapy laktacji wyglądają następująco:

  • podczas gdy same piersi rozwijają się w trakcie okresu dojrzewania, sam sutek – dopiero w ciąży. Już po kilku tygodniach od zapłodnienia, przewody sutkowe grupują się i tworzą specjalne struktury. Są one gotowe do wydzielania pokarmu już po 16. tygodniu ciąży;
  • pierwszy etap laktacji zwany jest laktogenezą – wówczas piersi się powiększają i gromadzą się w nich kropelki tłuszczu;
  • etap drugi charakteryzuje się początkiem obfitego wydzielania mleka. Zwykle zaczyna się po 2-8 dniach po porodzie. W pierwszych dniach karmienia zachodzi proces dojrzewania – organizm dopasowuje skład mleka do potrzeb dziecka.
Zobacz też:
Jak wybierać buty dla dzieci? O tych zasadach nie możesz zapomnieć!

Jak rozpoznać brak pokarmu w piersiach?

Zdarza się, że matka nie produkuje wystarczającej ilości pokarmu lub nie ma go wcale. Problemy z karmieniem zwykle są zauważalne już podczas pierwszych prób podania dziecku piersi. Tego typu utrudnienia nie zawsze oznaczają jednak brak laktacji. Z drugiej strony ilość mleka może zacząć zmniejszać się szybciej niż powinna. Zaburzona laktacja może oznaczać konieczność szybszego przerwania karmienia.

Jak rozpoznać brak pokarmu w piersiach i zareagować w takiej sytuacji? O nieprawidłowej ilości pokarmu w pierwszej kolejności poinformuje cię twoje dziecko. Nasila się jego płacz, ogólne rozdrażnienie i niezadowolenie niemożliwe do zaspokojenia. Problemy z laktacją często nasilają się około 3.–6. tygodnia życia dziecka. Jeśli jednak pokarm nie zatrzymał się całkowicie, a dziecko przybiera na wadze – nie powinno cię to niepokoić. Czytaj dalej, aby dowiedzieć się, jak pobudzić laktację zaraz po porodzie i w późniejszych tygodniach życia dziecka.

Jak zwiększyć laktację?

Utrudniona laktacja to problem, z którym spotyka się wiele kobiet. Mowa wówczas o kryzysie laktacyjnym. Jest to sytuacja, w której matka nie wytwarza wystarczającej ilości pokarmu dla swojego dziecka. Powody takiej sytuacji mogą być różne:

  • stres;
  • nieregularne karmienie;
  • zmiany hormonalne w organizmie;
  • nieprawidłowe chwytanie brodawki przez dziecko.

Jak rozkręcić laktację, gdy ilość mleka maleje, lecz jeszcze nie chcesz zakończyć naturalnego karmienia? Kluczem do sukcesu jest spokój i cierpliwość – da się to osiągnąć domowymi sposobami.

Zobacz też:
Dieta w ciąży – co jeść w ciąży, a czego unikać? Zadbaj o zdrowie swoje i dziecka

Najprostszym, podstawowym sposobem na pobudzenie laktacji jest jak najczęstsze przystawianie dziecka do piersi. Powinnaś robić to co godzinę w dzień i nawet co 3 godziny w nocy. Używaj obu piersi podczas każdej sesji karmienia. Bardzo ważne jest przy tym prawidłowe chwytanie sutka przez dziecko.

Jak pobudzić laktację laktatorem?

Jak pobudzić laktację po cesarskim cięciu lub porodzie naturalnym, gdy twoje ciało nie chce współpracować, a maluch nieprawidłowo chwyta za brodawki? Świetnym sposobem może okazać się użycie laktatora. 

Jak pobudzić laktację laktatorem? Powtarzaj następujące kroki:

  • tuż po karmieniu dziecka sięgnij po laktator;
  • użyj go do odessania niewielkiej ilości pokarmu;
  • powtarzaj ten proces po każdym karmieniu (nawet tym nieudanym) przez kilka dni;
  • po niedługim czasie powinnaś zauważyć, że laktator pobudził twoje gruczoły mlekowe do sprawniejszej pracy.

Najlepiej sprawdzają się do tego laktatory elektryczne. Zapewniają one jednostajną moc ssania na konkretnym poziomie. 

Co jeść na laktację?

Czy laktacja może zostać zwiększona bez stymulacji piersi? Odpowiedź na szczęście brzmi – tak. Wiele kobiet doświadcza bardzo nieprzyjemnych dolegliwości w obrębie piersi i woli ograniczyć ich dotykanie do minimum. Co na laktację z naturalnych, bezpiecznych środków sprawdzi się najlepiej? 

Eksperci polecają spożywanie słodu jęczmiennego. Co prawda alkohol jest surowo zakazany kobietom w ciąży i matkom karmiącym, jednak słód znajdziesz też w produktach bezalkoholowych. Co jeść na laktację, aby zwiększyć ilość pokarmu? Przyda się też anyż, koper włoski, odpowiednia ilość płynów i zdrowa, zbilansowana dieta. 

Zobacz też:
Jak odpowiednio przygotować się do ciąży?

Kiedy stabilizuje się laktacja?

Laktacja może okazać się problematyczna nie tylko wtedy, gdy pokarmu jest za mało, lecz także wtedy, gdy jest jego nadmiar, a produkcja zdaje się nie kończyć. Naturalnie nasuwa się tu pytanie – kiedy stabilizuje się laktacja, a produkcja pokarmu ustaje? Przy stopniowym odstawianiu dziecka od mleka proces ten jest stosunkowo prosty i bezbolesny. Wprowadź inne pokarmy i podawaj dziecku własne mleko coraz rzadziej. Gdy twoje gruczoły będą stale utrzymywać coraz mniej bodźców, laktacja powinna się zmniejszać, aż do całkowitego zaprzestania.

Jak zatrzymać laktację?

Karmienie naturalne jest zalecane, ale oczywiście nieobowiązkowe – jest to wyłącznie wybór matki. Decyzja o niekarmieniu piersią nie oznacza jednak natychmiastowego zaprzestania laktacji. A więc – jak zahamować laktację w sposób skuteczny, bezpieczny i bezbolesny? Przede wszystkim nie przystawiaj dziecka do piersi.

Gdy gruczoły mlekowe przez dłuższy czas nie otrzymują żadnych bodźców, powinny ograniczyć wytwarzanie pokarmu. Laktacja zaniknie, lecz może trwać to nawet do kilku tygodni. Piersi i tak będą napełniać się pokarmem. Wówczas odciągaj niewielką ilość pokarmu laktatorem – tylko tyle, by nie odczuwać bolesnego przepełnienia. Niestety, jest to zwykle bardzo niekomfortowe dla matki – piersi puchną i bolą. Na te dolegliwości mogą pomóc:

  • okłady z liści kapusty;
  • masaż letnią wodą;
  • picie naparu z szałwii;
  • farmakoterapia – oczywiście po konsultacji z lekarzem.

Ostatni sposób jest zdecydowanie najbardziej skuteczny na zatrzymanie laktacji. Jeśli zależy ci na natychmiastowym zakończeniu produkcji pokarmu, będzie to najlepsza opcja. Pamiętaj jednak, aby nie stosować żadnych leków na własną rękę. Najpierw koniecznie skonsultuj się z zaufanym lekarzem, który bezpiecznie przeprowadzi cię przez ten proces. 
Laktacja to piękny i jednocześnie skomplikowany proces – zwieńczenie cudu wprowadzenia do świata nowego życia. Jest to kolejny dowód na to, jak niesamowite potrafi być ludzkie ciało. Rzeczywistość wygląda jednak nieco mniej wzniośle. Matki często borykają się z nadmierną lub niewystarczającą produkcją mleka oraz dużą bolesnością piersi. Na szczęście współczesna medycyna potrafi temu wszystkiemu zaradzić. Jeżeli laktacja przysparza ci dużo problemów i niedogodności – udaj się na konsultację do lekarza.

Zobacz też:
Brzuch po ciąży – jak odzyskać dawną sylwetkę zdrowo, bezpiecznie i szybko?

Zobacz także:

O autorze

Magdalena Złoczewska

Magister filologii angielskiej i pisarka z zamiłowania i zawodu. Swoje artykuły i tłumaczenia zaczęła publikować na papierze i w sieci już w 2017 roku. Zależy jej na tworzeniu wiarygodnych, ciekawych i wartościowych treści, które pomogą czytelnikom zdrowo żyć i dokonywać rozsądnych wyborów. Pasjonuje się podróżami, sztuką i poznawaniem świata. Fitness, zdrowe odżywianie i ekologia to tematy szczególnie bliskie jej sercu. Wiedzę zdobywa na szkoleniach, konferencjach, z literatury i po prostu – z życia.

Zobacz wszystkie artykuły