Co to jest skala Barthel?

Skala Barthel pozwala na ocenę możliwości ruchowych osoby chorej. Lekarz dokonuje obserwacji, po czym uzupełnia specjalny druk. Na jego podstawie wydawana jest opinia o samodzielności i poprawności funkcjonowania osoby chorej. W przypadku złych wyników, uznaje się, że chory jest niezdolny częściowo lub w pełni do samodzielnego egzystowania. W takiej sytuacji zostaje mu wystawione skierowanie do właściwego ośrodka opiekuńczego w zależności od stanu zdrowia pacjenta. 

Barthel skala – co obejmuje?

Międzynarodowa skala Barthel obejmuje dziesięć aspektów, opisujących codzienne czynności. Zdrowy człowiek wykonuje je bez problemów i nie wymaga przy tym pomocy osób trzecich. Jednak chory może wymagać asysty nawet w najprostszych działaniach w mniejszym lub większym stopniu. W trakcie obserwacji w skali od 0 do 15 ocenia się, na ile chory jest w stanie poszczególne czynności wykonać bez pomocy. Każdej wartości przypisany jest określony zakres, mówiący o samodzielności pacjenta i można zaznaczyć tylko jedną wartość dla każdej czynności. Po tym, wartości przypisane są zliczane ze wszystkich kategorii i podstawiane do wzoru skali Barthel. Większa ilość punktów to także większa niezależność i sprawność.

Zobacz też:
Ile się czeka na posiew moczu? Interpretacja wyników posiewu

Wzór skali Barthel

Oto, jak ocenia i zapisuje się poszczególne czynności w indeksie skali Barthel:

Spożywanie posiłków:

0 – chory nie potrafi samodzielnie jeść;

5 – pacjent wymaga asysty przy posiłkach, gdyż trzeba mu pomóc w nalewaniu czy krojeniu;

10 – osoba jest samodzielna.

Przemieszczanie się (np. z łóżka na krzesło, siadanie):

0 – problemy z koordynacją ruchową są tak duże, że pacjent nie może się przemieszczać i zachowywać poprawnej pozycji;

5 – pacjent wymaga asysty jednej lub więcej osób;

10 – potrzebna jest mniejsza pomoc słowna lub fizyczna;

15 – osoba jest samodzielna.

Utrzymywanie higieny osobistej:

0 – potrzebuje pomocy przy czynnościach osobistych;

5 – chory dba o higienę bez pomocy.

Korzystanie z toalety (WC):

0 – osoba zależna;

5 – potrzebuje trochę pomocy, ale może coś zrobić samodzielnie;

10 – chory jest niezależny.

Mycie, kąpiel całego ciała:

0 – zależny;

5 – niezależny (lub pod prysznicem).

Poruszanie się (po powierzchniach płaskich):

0 – uchodzi nie dalej, niż 50 metrów lub w ogóle nie chodzi;

5 – niezależny na wózku (wliczając zakręty) w zakresie więcej, niż 50 m;

10 – spacery w towarzystwie drugiej osoby w odległości większej od 50 metrów;

15 – niezależny (ale może potrzebować pewnej pomocy) w dystansach większych od 50 m.

Wchodzenie i schodzenie po schodach:

0 – schody stanowią przeszkodę nie do pokonania;

5 – potrzebuje pomocy (słownej, fizycznej, przenoszenia);

10 – samodzielny.

Zobacz też:
Wynik rezonansu – ile się czeka na ich otrzymanie?

Zakładanie i zdejmowanie ubrań:

0 – osoba zależna;

5 – potrzebuje pomocy, ale może wykonywać połowę samodzielnie;

10 – niezależny(-a) (przy zapinaniu guzików, zamka, wiązaniu sznurowadeł itp.).

Kontrolowanie oddawania stolca/zwieracza odbytu:

0 – chory nie panuje nad oddawaniem stolca (lub potrzebuje lewatyw);

5 – sporadycznie bezwiednie wypróżnia się;

10 – kontroluje oddawanie stolca.

Kontrolowanie oddawania moczu/zwieracza pęcherza moczowego:

0 – pacjent musi mieć założony cewnik, gdyż nie ma kontroli nad zwieraczem moczowym;

5 – czasami popuszcza (zdarzenia przypadkowe);

10 – chory ma pełną kontrolę.

Wynik w skali Barthel

Po przypisaniu każdej z czynności podstawowych określonej wartości spisuje się punkty, sumując je razem. W skali Barthel maksymalną wartością sumaryczną jest 100. Wynik testu rozpatruje się w oparciu o trzy przedziały skali.

Przedziały w indeksie skali Barthel wyglądają następująco:

  • 0-20 punktów – stan pacjenta „bardzo ciężki”.

Chory wymaga ciągłej kontroli i asysty w prostych czynnościach. Jest w pełni zależny od osób trzecich, ponieważ nie potrafi samodzielnie funkcjonować.

  • 21-80 punktów – pacjent w stanie średniozaawansowanym.

Oznacza, że pacjent potrzebuje pomocy innych w niektórych czynnościach lub jedynie w pewnym wymiarze.

  • 81-100 punktów – nieznaczne problemy w funkcjonowaniu pacjenta.

Chory większość czynności wykonuje samodzielnie, jak zdrowy człowiek. Czasami może potrzebować subtelnej pomocy, szczególnie przy zadaniach trudnych i skomplikowanych.

Zmodyfikowana skala Barthel

W przypadku zmodyfikowanej skali Barthel, poza czynnościami podstawowymi uwzględnia się także procedury, które są na danym etapie konieczne dla osoby chorej. Zadania obejmują pielęgnację o charakterze medycznym. Rozszerzona skala pomaga ustalić, czy choremu przysługuje pomoc pielęgniarki środowiskowej w warunkach domowych, czy powinien zostać skierowany do specjalistycznej instytucji opieki. W trakcie badania uwzględniane są następujące czynniki:

  • wykonywanie opatrunków ;
  • płukanie pęcherza moczowego;
  • pielęgnacja rurki tracheostomijnej;
  • założenie i usunięcie cewnika ;
  • karmienie przez przetokę;
  • karmienie przez zgłębnik;
  • pielęgnacja przetoki.
Zobacz też:
Diagnostyka alergii, czyli co stosuje się w rozpoznaniu alergii?

Zmodyfikowana skala Barthel bierze pod uwagę przypadki osób chorych, wymagających szczególnej pielęgnacji do poprawnego funkcjonowania. Sprawdza, czy chory jest w stanie wykonywać czynności okołomedyczne wspomniane powyżej samodzielnie lub częściowo samodzielnie.

Barthel skala – kwalifikacja chorego

Skala Barthel jest używana przy kierowaniu chorych do opieki długoterminowej, zarówno w przypadkach opieki stacjonarnej i domowej. Do ośrodka opieki całodobowej odesłana może zostać osoba, u której nie występuje potrzeba hospitalizacji, lecz potrzebna jest ciągła kontrola i pielęgnacja danej osoby.

W celu zakwalifikowania się do otrzymania skierowania do ośrodka opieki trzeba w wyniku testu ze wzoru skali Barthel uzyskać jedynie 40 punktów lub mniej. W określonych przypadkach stwierdza się, że osoba chora potrzebuje stałej opieki, nawet będąc w stanie częściowo funkcjonować samodzielnie. Skierowanie wystawić może lekarz specjalista lub lekarz rodzinny.

Okres przebywania w zakładzie opieki uzależniony jest od regularnie kontrolowanych wyników ze wzoru skali Barthel, ponieważ test wykonuje się okresowo dla sprawdzenia wcześniejszego wyniku chorego. Narodowy Fundusz Zdrowia finansuje pobyt jedynie chorych, którzy osiągnęli w badaniu wynik 40 punktów lub mniejszy. W przypadku przekroczenia 40 punktów skali lub zmodyfikowanej skali Barthel, Narodowy Fundusz Zdrowia zaprzestaje finansowania i nie pokrywa kosztów dalszej części pobytu chorego.

Zobacz także:

Zobacz też:
Co wspólnego mają cholesterol i wątroba?

O autorze

Adam Zieliński

Student ostatniego roku medycyny kultywujący rodzinne tradycje i wartości związane z wykonywaniem zawodów medycznych. Chęć i możliwość niesienia pomocy innym to więcej niż profesja, to prawdziwa pasja, podobnie jak dzielenie się zdobytą wiedzą. Prywatnie mąż i tata dwuletniego letniego syna, dla którego chce być wzorem do naśladowania.

Zobacz wszystkie artykuły