Sarkopenia wieku podeszłego to proces, który rozpoczyna się już około 30. roku życia, ale znacząco przyspiesza dopiero po 50. roku życia. Przypadłość związana jest z utratą masy mięśniowej. Może mieć formę pierwotną, którą powodują czynniki naturalne, jak proces starzenia się oraz zmiany w organizmie wraz z wiekiem. Druga forma jest wtórna, wywoływana przez czynniki inne od bezpośrednio związanych ze starzeniem się, np. choroby.
Sarkopenia wieku podeszłego – czym jest?
Proces, jakim jest sarkopenia, polega na zmniejszeniu masy mięśniowej oraz osłabieniu funkcji i siły mięśni w organizmie człowieka. Tkanka mięśniowa zostaje zastąpiona włóknistą lub tłuszczową. Szacuje się, że utrata masy mięśniowej z wiekiem, po 50. roku życia, wynosi około 0,5-1% na każdy kolejny rok. Jednak spadek ten może być wzmożony ze względu na inne występujące choroby.
Czynniki ryzyka sarkopenii
Sarkopenia najczęściej wynika z naturalnych zmian zachodzących w organizmie i z dotychczasowego trybu życia. Istnieje grupa czynników, które mogą stanowić bodziec dla rozpoczęcia tego procesu. Warto także pamiętać, że bardziej na sarkopenię narażone są kobiety.
Do czynników ryzyka zaliczamy z pewnością stany wiążące się z utrzymującym się niedożywieniem oraz problemami z wchłanianiem składników odżywczych. Należy tu wymienić anoreksję, bulimię, anemię, kacheksję z powodu nowotworów. Wpływa to na ilość przyswajanego białka, więc także powoduje zaburzenia w organizmie oraz utratę masy mięśniowej.
Poza tym do czynników ryzyka zaliczamy także choroby przewlekłe. Szczególnie niebezpieczne dla sarkopenii wieku podeszłego są przypadłości związane z ograniczeniem ruchomości. Jeżeli zatem borykasz się z zapaleniem reumatoidalnym stawów lub innymi stanami zapalnymi, a także z problemami z jelitem grubym, możesz być narażony na rozwój sarkopenii. Dodatkowo, objawy sarkopenii mogą wywołać choroby wyniszczające oraz autoimmunologiczne.
Czynnikiem zwiększającym ryzyko spadku masy mięśniowej jest również wzmożony stres oraz przewlekły ból, który uniemożliwia prawidłowe funkcjonowanie i aktywność.
Objawy sarkopenii
Początkowo utrata masy mięśniowej z wiekiem będzie objawiała się spadkiem siły mięśni kurczliwych. Wynika to ze zmniejszenia liczby wiązań poprzecznych oraz niższej zawartości mięśniowych przyczepów ścięgnistych i pobudliwości mięśni. Zmiany te wynikają z postępującego wieku.
Objawami sarkopenii będą także zmiany we włóknach mięśniowych, takich jak ich obumieranie lub grupowanie różnych typów włókien. Może także występować atrofia włókien szybkokurczliwych, która będzie większa od mającej miejsce w przypadku włókien wolnokurczliwych. Poza tym we włóknach szybkokurczliwych często zachodzi spadek liczby komórek satelitarnych.
W przypadku sarkopenii wieku podeszłego zauważalne będzie zbyt wysokie magazynowanie tkanki tłuszczowej w całym ciele. Towarzyszyć temu będzie dodatkowo zwiększona oporność na insulinę, której działanie jest niezbędne do pozyskania białek i zwiększenia masy mięśni.
Leczenie sarkopenii
Proces sarkopenii można spowolnić, ale wymaga to wprowadzenia odpowiedniej rutyny w życie. W przypadku gdy bezpośrednia przyczyna utraty masy mięśniowej z wiekiem jest nieustalona, stosuje się działania o charakterze profilaktycznym. Najczęściej lekarz zaleca suplementację bogatą w białko. Wynika to z faktu, że białko jest niezbędne do budowania mięśni. Jeśli przyczyna sarkopenii wieku podeszłego została wyeliminowana, ale nie ma poprawy stanu masy mięśniowej, zaleca się leczenie hormonalne.
W pierwszej kolejności leczenie sarkopenii opierać się będzie właśnie na zdiagnozowaniu przyczyny rozpoczęcia procesu i wyeliminowaniu problemu. Poza farmakoterapią zaleca się regularną aktywność fizyczną, zwłaszcza trening siłowy. To zmusza mięśnie do pracy oraz powoduje przekształcanie tłuszczu i tkanki włóknistej w mięśnie.
Jak ograniczyć utratę tkanki mięśniowej z wiekiem?
W ograniczaniu postępowania utraty masy mięśniowej z wiekiem ważną rolę odgrywa ruch oraz aktywność. W budowaniu masy mięśniowej najlepsze okazują się ćwiczenia fizyczne i siłowe. Jednak nie muszą one być od razu wymagające i mocno obciążające. Warto pamiętać, że należy mierzyć siły na zamiary. W innym przypadku łatwo o kontuzje i pogorszenie stanu zdrowia. Przy sarkopenii ćwiczenia mogą mieć różną formę – najlepiej, gdy angażują jak największą grupę mięśni.
Polecane są ćwiczenia na siłowni pod okiem instruktorów, wycieczki rowerowe, spacery, nordic walking, a także basen lub fitness. Jednak najistotniejsza jest regularna dawka aktywności, by zapobiec spadkowi masy mięśniowej.
Zobacz także:
- Raport GUS: Polacy żyją w pełnym zdrowiu krócej niż przed pandemią
- Zaniki pamięci – przyczyny i konsekwencje. Czy można się przed nimi uchronić?
- Katabolizm mięśni – największy wróg sportowców. Jak uniknąć procesu katabolicznego i uchronić mięśnie przed spalaniem?
- Podwyższony cholesterol – objawy i przyczyny. Jak walczyć ze zbyt wysokim cholesterolem?
- Demencja – co to za choroba i jak się rozwija?
