Pamięć to umiejętność zapamiętywania, przechowywania informacji w mózgu i przypominania ich sobie w razie potrzeby. Bieżące informacje i czynności są domeną pamięci krótkotrwałej, zaś utrwalone informacje obejmuje pamięć długotrwała. Ta ostatnia z kolei dzieli się dodatkowo na świadomą i nieświadomą (odruchy, nawyki). Z czasem procesy pamięciowe zwalniają, powodując zaburzenia pamięci. Wbrew pozorom nie dotyczy to jednak tylko starszych osób, choć u nich ten proces zachodzi bardziej naturalnie wraz z wiekiem.
Problemy z pamięcią – przyczyny
Przyczyn problemów z pamięcią jest wiele i przypadłość ta najczęściej występuje w konsekwencji oddziaływania pewnych czynników na organizm. Można powiedzieć, że zaburzenia pamięci są objawem towarzyszącym, a nie chorobą samą w sobie.
Najczęściej zaniki pamięci rozwijają się przy chorobach neurodegeneracyjnych, takich jak choroba Parkinsona czy Alzheimera. Mogą być skutkiem genetycznych przypadłości, np. choroby Wilsona. Zaburzenia pamięci mogą także towarzyszyć schorzeniom endokrynologicznym (niedoczynność lub nadczynność gruczołów, np. tarczycy). Uszkodzenia pamięci mogą pojawić się w efekcie udarów – w stanie poudarowym. Problemy z pamięcią mogą także rozwinąć się na tle psychicznym, np. u osób cierpiących na depresję.
Inną kategorią będą czynniki zewnętrzne. Wśród nich znajdują się nieszczęśliwe wypadki i traumatyczne przeżycia (wstrząsy psychiczne) czy zatrucia gazami ciężkimi. Poza tym osoby nadużywające używek typu alkohol, środki pobudzające, narkotyki najczęściej cierpią na kłopoty z pamięcią.
Zaburzenia pamięci krótkotrwałej i długotrwałej – rodzaje
Występuje wiele rodzajów zaburzeń pamięci krótkotrwałej i długotrwałej. Mają one inny wpływ na funkcjonowanie procesów pamięciowych u człowieka. Zaburzenia dzielimy na ilościowe, czyli dysmnezje oraz jakościowe – paramnezje.
W pierwszej kategorii znajdują się:
- hipermnezja – chory zapamiętuje o wiele więcej szczegółowych informacji niż przeciętna osoba;
- hipomnezja – zaburzenie procesów zapamiętywania informacji;
- amnezja – zwana potocznie utratą pamięci, gdyż chory nie jest w stanie przypomnieć sobie jakichkolwiek informacji.
Z kolei do paramnezji zaliczamy:
- złudzenia pamięciowe – powoduje zniekształcenie wspomnień;
- kryptomnezje – polegają na przypisywaniu sobie jako własnych słów lub działań zachowań innych osób, o których słyszeliśmy;
- konfabulacje – tworzenie własnych wspomnień niebędących zgodnymi z rzeczywistością.
Utrata pamięci i jak się przed nią ustrzec?
Zaniki pamięci krótkotrwałej są objawem poważniejszych chorób lub konsekwencją innych przypadłości. Mogą także rozwijać się w sposób niezależny, tj. na przykład w wyniku schorzeń genetycznych lub wieku. W takim przypadku nie można na nie zbytnio wpłynąć i nie da się przed nimi w pełni zabezpieczyć. Jednak przed utratą pamięci można zabezpieczać się poprzez ćwiczenie pamięci. Nie jest to sposób niezawodny i być może nie zablokuje rozwoju zaburzeń, ale może je spowolnić. Przyjemnym i skutecznym sposobem ćwiczenia pamięci są krzyżówki, gry planszowe i karciane oraz łamigłówki. Pomocne okaże się także unikanie stresu, uprawianie aktywności fizycznej oraz właściwe wysypianie się.
Zobacz także:
- Ćwiczenia pamięci dla seniorów – gimnastyka umysłu jest ważna w każdym wieku!
- Demencja – co to za choroba i jak się rozwija?
- Alzheimer bez tajemnic – kompleksowa wiedza o chorobie
- Otępienie – objawy i przyczyny. Jak leczyć otępienie starcze?
- Brak apetytu – poznaj najbardziej prawdopodobne przyczyny zaburzenia łaknienia. Dowiedz się, jak walczyć z brakiem uczucia głodu!
