Demencja to choroba neurodegeneracyjna, której zmiany wywołane w strukturze mózgu są nieodwracalne. Z tego artykułu dowiesz się najważniejszych informacji o demencji – jakie są jej przyczyny i objawy, a także jak przebiega leczenie.
Szacuje się, że na demencję choruje w Polsce blisko 400 tysięcy osób. Wraz z wiekiem ryzyko występowania demencji starczej zwiększa się. Choroba powoduje nieodwracalne zmiany w mózgu, które wpływają na zaburzenie funkcji poznawczych i umysłowych, a także na zachowanie chorego. Pojawiają się problemy z pamięcią, orientacją, logicznym myśleniem i rozumieniem. Z tego powodu choroba często jest także mylona z chorobą Alzheimera. Demencja i alzheimer jednak różnią się od siebie na wielu płaszczyznach, jak chociażby przebieg choroby.
Demencja – co to za choroba?
Demencja starcza to w zasadzie grupa schorzeń, które bazują na zwyrodnieniowych lub degeneracyjnych zmianach w obrębie mózgu. Demencja obejmować będzie w takim wypadku zarówno alzheimera, chorobę Picka, Parkinsona czy demencję naczyniową. Jednak każda z odmian przypadłości będzie charakteryzowała się innymi objawami i przebiegiem, gdyż zaburzenia w strukturze mózgu będą inne. W dodatku, w przypadku alzheimera czy parkinsona demencja występuje dopiero na pewnym etapie rozwoju choroby jako efekt towarzyszący, a nie źródło problemu.
Demencja starcza – przyczyny
Objawy demencji mogą być różne, gdyż zależą od rodzaju zmian neurodegeneracyjnych, mających miejsce w tkankach mózgu. Niektóre odmiany demencji rozwijają się częściej ze względu na czynniki genetyczne. Ryzyko wystąpienia demencji zwiększa się wraz z wiekiem, a także pierwotnymi zmianami chorobowymi. Do czynników mogących wpływać na rozwój choroby należą:
- wodogłowie;
- guzy mózgu;
- choroba Creutzfeldta-Jacoba;
- krwiaki pourazowe;
- padaczka;
- niedobory pokarmowe witamin (kwasu foliowego czy witamin z grupy B);
- choroby tarczycy;
- choroby wątroby;
- alkoholizm;
- przyjmowanie niektórych leków.
Demencja starcza – objawy
Najbardziej powszechny objaw demencji stanowią zaniki pamięci. Najczęściej w początkowej fazie rozwoju choroby są to zaburzenia pamięci krótkotrwałej. Możesz mieć wrażenie, że ciągle o czymś zapominasz lub wiele spraw wypada ci z głowy. Towarzyszące uczucie niepokoju lub przytłoczenia spowodowane jest demencją starczą. Urojenia jednak najczęściej należą do łagodnych.
Do objawów demencji starczej należą także problemy z orientacją w czasie i przestrzeni, trudności w liczeniu. Z czasem rozwijają się zaniki umiejętności rozpoznawania rzeczy i osób oraz oceny sytuacji czy podejmowania decyzji. Stosunkowo szybko rozwija się także problem z przyswajaniem nowych informacji, przez co chory traci zdolność uczenia się.
Spowolnienie funkcji umysłowych prowadzi do występowania trudności w mówieniu i logicznym myśleniu. Objawy demencji mają także odzwierciedlenie w psychiczno-emocjonalnej strefie. U chorego rozwija się poczucie lęku, apatia oraz wahania nastrojów. Może także pojawić się wzmożona drażliwość, a nawet agresja.
Demencja starcza – etapy choroby
Choroba u każdego może rozwijać się w innym tempie oraz w nieco odmienny sposób. Czasami rozwój trwa kilka lat, a niekiedy kilkanaście. W innych przypadkach choroba postępuje zaskakująco szybko. Im wcześniej zostaną zauważone objawy demencji, tym szybciej będzie można wprowadzić terapię opóźniającą rozwój poszczególnych etapów.
1. etap demencji
W pierwszym etapie choroby pojawiają się niewielkie kłopoty z pamięcią na poziomie codziennych czynności. Zapominasz, gdzie coś zostawiłeś lub o bieżącym terminie spraw lub spotkań. Na początku objawy są łagodne i nie wskazują na stan chorobowy.
2. etap demencji
Kolejnym etapem choroby demencji starczej jest nasilenie się zaburzeń pamięci oraz rozwój zmian na tle emocjonalnym. Pojawiają się drażliwość, apatia, nieuzasadnione poczucie lęku. Z czasem rozwijają się też trudności w poruszaniu się i mówieniu czy liczeniu. Zaczynasz odczuwać większe zmęczenie organizmu i zniechęcenie.
3. etap demencji
Ostatni etap choroby. Demencja starcza prowadzi do całkowitego wycofania się z życia zawodowego i społecznego, gdyż chory nie jest w stanie poprawnie funkcjonować samodzielnie. Trudność sprawiają codzienne czynności. Pogłębia się uczucie przygnębienia i bezsilności, co często skutkuje pojawieniem się agresji. Chory zaczyna mieć z powodu demencji starczej urojenia. Na tym etapie konieczna jest ciągła opieka nad osobą chorą, gdyż stopniowo zaczyna ona być całkowicie oderwana od rzeczywistości i traci kontakt z otoczeniem.
Demencja starcza a śmierć
Niestety, demencja wywołuje nieodwracalne zmiany strukturalne w mózgu. Jest chorobą przewlekłą i nieuleczalną. Proces jej postępowania można jedynie spowolnić, a nie wygasić.
Leczenie choroby polega przede wszystkim na łagodzeniu objawów demencji oraz maksymalnym spowalnianiu postępów kolejnych etapów. Profilaktycznie zalecane są ćwiczenia na pamięć, aktywność fizyczna i dieta dobra dla utrzymania sprawności umysłowej. Poleca się spożywanie ryb bogatych w kwasy omega oraz orzechów. W ramach ćwiczeń możesz rozwiązywać krzyżówki i łamigłówki. Polecane są także gry planszowe i karciane oraz czytanie książek. Demencja starcza osłabia mózg, więc wszelka aktywność umysłowa jest mile widziana. Z kolei w farmakoterapii przeciw demencji starczej stosuje się leki uspokajające, przeciwdepresyjne oraz wspomagające relaks i sen. Mają one za zadanie zabezpieczyć chorego przed wahaniami nastrojów, które mogłyby wywoływać zachowania niepożądane – depresję, agresję czy samookaleczanie. Podstawę jednak stanowią medykamenty, mające za zadanie podnosić poziom acetylocholiny. Jest to substancja przekaźnikowa układu nerwowego, która umożliwia procesy pamięciowe oraz naukę.
