Każdemu rodzicowi trudno powstrzymać zachwyt na widok, gdy dziecku wyrastają pierwsze zęby mleczne. Uśmiech z pierwszymi ząbkami zdecydowanie należy do rzeczy, o których się nie zapomina. Ile zębów mlecznych ma dziecko? Kiedy powinny zaczynać się pojawiać, a kiedy wypadają i robią miejsce dla zębów stałych? Czy warto leczyć mleczaki, skoro i tak nie zostaną na stałe? Odpowiadamy na wszystkie te pytania. Dowiedz się wszystkiego o uzębieniu mlecznym, aby lepiej zadbać o zdrowy rozwój swojego dziecka!
Zęby mleczne u dzieci
Kształtowanie się jamy ustnej zaczyna się jeszcze na etapie rozwoju płodowego. Już w drugim miesiącu ciąży rozwija się szczęka i żuchwa. Przeobraża się w nią tzw. listewka zębowa. Około 4. miesiąca rozwoju płodu mineralizują się tzw. zawiązki zębów mlecznych. Nie są to oczywiście w pełni wykształcone zęby. Dziecko rodzi się z rozwiniętą, lecz cofniętą i małą żuchwą. Z czasem zaczynają się rozwijać szczęka i zęby.
Kiedy pojawiają się zęby mleczne?
Tak zwane mleczne zęby pojawiają się u dzieci między czwartym a ósmym miesiącem życia. W tych pierwszych miesiącach kształtuje się też cały układ stomatologiczny. Jego prawidłowy rozwój jest bardzo ważny, ponieważ to właśnie od niego zależą procesy oddychania, żucia i przełykania pokarmu oraz mówienia. Komplet zębów mlecznych powinien być widoczny u dzieci około 3. roku życia. Nie jest to jednak ścisłą zasadą – pamiętaj, że każdy maluch rozwija się we własnym tempie.
Mleczne zęby – budowa
Zęby mleczaki mają znacznie słabszą strukturę niż stałe uzębienie dorosłych. Z tego powodu są bardziej narażone na próchnicę. Ryzyko rozwoju chorób jamy ustnej jest większe, ponieważ dzieci zwykle jedzą więcej słodyczy i nie dbają o rzetelną higienę jamy ustnej. Zadaniem rodzica jest więc dbanie o czystość i zdrowie zębów mlecznych swojego dziecka.
A jaka jest ich budowa? Ząb mleczny składa się z:
- miazgi;
- komory;
- kanałów korzeniowych;
- szkliwa;
- zębiny;
- kostniwa.
Miazga jest tkanką żywą, która wypełnia cały ząb. Szkliwo i zębina stanowią natomiast twardą warstwę ochronną. Kostniwo utrzymuje ząb usadowiony w dziąśle.
Zęby mleczne – korzenie
Fakt, że mleczaki nie są trwałym uzębieniem i niedługo wypadną, nie oznacza, że nie są mocno osadzone w szczęce. Czy zęby mleczne mają korzenie? Tak! Mają też koronę – tak samo, jak uzębienie stałe. Korzeń to niewidoczna część zębów, która znajduje się w dziąśle. Natomiast korona to ten fragment, który widać – wystający z dziąseł. Korzenie zębów mlecznych nie są jednak tak silne, jak zębów stałych. Sięgają one znacznie płycej i są cieńsze.
Ile zębów mlecznych ma zdrowe dziecko?
Zębów mlecznych u dzieci jest 20 (po 10 w dolnej i górnej szczęce). Komplet tworzą:
- cztery siekacze mleczne;
- dwa kły;
- cztery zęby trzonowe mleczne.
Jak rozpoznać, które zęby są mleczne? Ich cechą charakterystyczną są szpary i słabsza budowa. Zęby mleczne są również mniejsze od zębów stałych. Stanowią jedynie podwalinę pod wytworzenie się trwałego uzębienia, na które potrzeba więcej miejsca w jamie ustnej.
Kiedy wypadają zęby mleczne?
Cykl wyrastania i wypadania zębów mlecznych może wyglądać nieco inaczej u każdego dziecka. Cały proces jest długi i trwa kilka lat. Kiedy wypadają mleczaki? Zaczyna się to dziać około 6. roku życia i kończy się, gdy dziecko ma około 13 lat. W tym czasie zachodzi proces wchłaniania korzeni zębów mlecznych. W efekcie stają się one luźne i ostatecznie wypadają.
Warto wiedzieć, że kiedy wypadają zęby mleczne, dzieje się to w określonej kolejności, nie losowo. W pierwszej kolejności (pomiędzy 6. a 7. rokiem życia) wypadają dolne i górne siekacze. Następnie:
- 7-8 lat – drugie górne i dolne siekacze;
- 9-11 lat – pierwsze zęby trzonowe mleczne górne i dolne;
- 9-12 lat – kły dolne;
- 10-12 lat – reszta zębów trzonowych;
- jako ostatnie najczęściej wypadają górne kły.
Jak dbać o zęby mleczaki?
Wypadanie zębów mlecznych jest znacznie przyjemniejszym procesem niż ząbkowanie. Wyrzynanie się ich często powoduje u najmłodszych ból i tkliwość dziąseł. Aby złagodzić te dolegliwości, warto podawać dziecku specjalne gryzaki lub stosować kojące okłady. Wypadanie mlecznych zębów nie wiąże się natomiast praktycznie z żadnym dyskomfortem – oprócz chwilowej luki w uzębieniu.
Dlaczego trzeba dbać o zęby mleczne?
Fakt, że zęby mleczne wypadają, nie oznacza, że powinno się je zaniedbywać. Ze względu na strukturę tych zębów i nawyki żywieniowe dzieci, bardzo łatwo można dopuścić do psucia się zębów. Koniecznie musisz zadbać o jak najwcześniejszą naukę higieny jamy ustnej swojego dziecka. Jak się za to zabrać?
Zęby mleczne u dzieci – odpowiednia higiena
Przez pierwsze 2 lata życia dziecka najlepiej samemu szczotkować zęby malucha. Po tym okresie jednak należy dalej być obecnym przy myciu zębów. Kieruj szczoteczką i pomagaj, lecz jednocześnie pozwól, aby dziecko samo wykonywało większość mycia. Ewentualnie możesz samodzielnie poprawić niedociągnięcia. Warto wspierać w myciu zębów nawet około siedmioletnie dzieci. Pamiętaj też o kilku zasadach:
- Odkąd pojawią się pierwsze zęby mleczne, szczotkuj je regularnie – dwa razy dziennie, w tym koniecznie raz przed snem.
- Używaj do tego małej i miękkiej szczoteczki oraz dziecięcej pasty do zębów.
- Nadmiar pasty wytrzyj, jeśli dziecko jeszcze nie potrafi jej wypluwać. Nie powinno bowiem jej połykać.
Uzębienie mleczne a pierwsza wizyta u dentysty
Regularne wizyty kontrolne u dentysty najlepiej rozpocząć wraz z pojawieniem się pierwszego mleczaka, czyli około 6. miesiąca życia. Maluch powinien odwiedzić dentystę po raz pierwszy jeszcze przed swoimi pierwszymi urodzinami.
Zadbaj o to, aby nie kojarzyło mu się to źle. Przygotuj pociechę do wizyty. Dziecko powinno wiedzieć dokładnie, co się podczas niej wydarzy. W ten sposób unikniesz niepotrzebnego stresu. Dentysta sprawdzi stan próchnicy i zębów oraz ewentualnie dokładnie wyczyści uzębienie.
Zęby mleczne a zęby stałe
Pamiętaj, że to stan zębów stałych dziecka powinien być dla rodzica priorytetem. Dbanie o zęby mleczne u dzieci jest jednak ważne. Zainfekowane próchnicą mleczaki mogą bowiem zarazić zęby stałe.
Konieczność dbania o mleczaki wynika z jeszcze jednej rzeczy. Komplet uzębienia mlecznego zawiera 20 zębów, a stałego – 32. Aby trwałe zęby mogły się pojawić w prawidłowym ułożeniu, niezbędny jest prawidłowy rozwój samej szczęki. Obecność mleczaków jest w tym procesie kluczowa. Są one niezbędne dla prawidłowego rozwoju psychicznego i fizycznego.
Zęby mleczne pojawiają się po to, aby po niedługim czasie wypaść, jednak torują drogę dla zębów stałych. To właśnie od mleczaków zależy, jak będzie wyglądało trwałe uzębienie dziecka. Mleczne zęby uczestniczą też w procesie nauki jedzenia, mówienia i kształtowania się wielu różnych nawyków. Dbaj o mleczaki swojego dziecka już od najwcześniejszych miesięcy jego życia!
