Atopowe zapalenie skóry to przewlekła choroba o podłożu genetycznym uwarunkowana nieprawidłową reakcją immunologiczną. Określana jest mianem wyprysku atopowego, alergicznego zapalenia skóry czy przewlekłej dermatozy. Można również zetknąć się ze stwierdzeniem, że AZS należy do chorób psychosomatycznych – w każdym razie jest chorobą cywilizacyjną. Szacuje się, że z jej powodu zapalenia skóry cierpi obecnie ok. 30 proc. populacji. Atopowe zapalenie skóry głowy to odmiana AZS występująca na skórze owłosionej.
Atopowe zapalenie skóry głowy – przyczyny choroby
Głównych przyczyn atopowego zapalenia skóry głowy naukowcy upatrują w czynnikach genetycznych. Jeśli masz lub miałeś w rodzinie kogoś (rodzice, dziadkowie etc.), kto chorował lub choruje na AZS głowy, znajdujesz się w grupie podwyższonego ryzyka. Przykładowo u bliźniąt jednojajowych ryzyko zachorowania wynosi aż 70 proc. Co prawda w zdecydowanej większości przypadków AZS skóry głowy ujawnia się bardzo wczesnym dzieciństwie z naciskiem na okres niemowlęcy, jednakże choroba może wystąpić niezależnie od wieku – znajduje to potwierdzenie w praktyce.
Czynniki pozagenetyczne powodujące azs głowy
Oprócz aspektów genetycznych wskazuje się na inne przesłanki predysponujące do zachorowania na atopowe zapalenie skóry głowy. Są to m.in.:
- zanieczyszczenie środowiska;
- wysoka temperatura;
- nadmierna potliwość;
- skłonność do podrażnień skóry głowy, np. wskutek źle dobranych kosmetyków do pielęgnacji;
- nieprawidłowy skład bariery naskórkowej;
- alergie pokarmowe i wziewne;
- zaburzenia psychosomatyczne;
- substancje i materiały drażniące, np. wełna czy detergenty;
- bakterie Staphylococcus aureus.
Atopowe zapalenie skóry na głowie – objawy
Przy atopowym zapaleniu skóry głowy objawy mogą pojawiać się i samoistnie znikać – bywa, że i na kilka lat. Jeżeli cierpisz na AZS skóry głowy, zdecydowanie najbardziej męczące jest uporczywe swędzenie, które nierzadko przybiera na sile w nocy. Skóra głowy jest bardzo sucha i gruba. Pojawiają się na niej niewielkie, wypukłe guzki – zwykle wycieka z nich płyn. Staje się ponadto zaczerwieniona i zaczyna się łuszczyć. Warto zwrócić uwagę na charakterystyczny wygląd łusek – są one wyraźnie oddzielone i nachodzą na siebie warstwami. Uszkodzona struktura skóry głowy przekłada się niestety na kondycję włosów, co wynika z osłabienia cebulek włosowych. Z tego właśnie powodu osoby chore na atopowe zapalenie skóry głowy mają poważny problem z wypadającymi włosami i z łysieniem plackowatym. Objawy azs głowy mają skłonność do nasilania się w okresie wiosennym i letnim, chociaż wcale nie musi być to regułą. Wiele w tym momencie zależy od tego, jakie konkretnie czynniki – oprócz genetycznych – przyczyniają się do powstawania i rozwoju AZS głowy.
AZS głowy i łojotokowe zapalenie skóry – nie myl tych chorób!
Atopowe zapalenie skóry głowy bardzo często jest mylone z łojotokowym zapaleniem skóry. Pamiętaj, że są to dwie odrębne choroby! Mają wiele wspólnych cech, ale różnic pomiędzy nimi nie brakuje. Dotyczą one przede wszystkim:
- zmian skórnych – atopowa skóra głowy charakteryzuje się zmianami wypryskowymi i rumieniowo-grudkowymi, a przy łojotokowym zapaleniu skóry są to zmiany łojotokowe, rumieniowo-złuszczające;
- wieku, w jakim choroba się ujawnia – AZS skóry głowy pojawia się na ogół do 6. miesiąca życia, a łojotokowe zapalenie skóry przeważnie między 30. a 60. rokiem życia;
- czynników powodujących chorobę – przy łojotokowym zapaleniu skóry często wskazuje się m.in. na infekcje grzybicze czy niedostateczną dbałość o higienę osobistą.
Atopowe zapalenie skóry na głowie – jakie badania wykonać?
Postawienie prawidłowej diagnozy ma kluczowe znaczenie dla leczenia atopowego zapalenia skóry na głowie. W rzeczywistości nie jest to wcale takie proste, jak mogłoby się wydawać, ponieważ objawy występujące przy AZS głowy są typowe także i dla wielu innych chorób. Gdy zgłosisz się do dermatologa z symptomami atopowego zapalenia skóry głowy, lekarz w pierwszej kolejności przeprowadzi z tobą wywiad. Oprócz tego zleci badania:
- krwi – w celu oznaczenia całkowitego stężenia przeciwciał IgE, czyli białek odpornościowych produkowanych przez komórki układu odpornościowego;
- trichoskopię – jest to nieinwazyjne badanie, które pozwala ocenić stan skóry głowy i włosów, a polega ono na dokonaniu stosownych oględzin za pomocą dermatoskopu;
- trichogram – badanie, dzięki któremu ustalona zostaje przyczyna wypadania włosów.
Atopowe zapalenie skóry głowy – leczenie
Przy atopowym zapaleniu skóry głowy leczenie farmakologiczne wdrażane jest w sytuacji zaostrzenia się objawów lub nadkażeń zmian skórnych. Zastosowanie znajdują tu preparaty o działaniu przeciwzapalnym przeznaczone do miejscowego stosowania. Są one dostępne w formie maści i kremów, a zaliczają się do nich:
- glikokortykosteroidy – lekarze nie zalecają długotrwałego ich stosowania, ponieważ na dłuższą metę mogą mieć niezbyt korzystny wpływ na skórę głowy;
- antybiotyki – przepisywane są tylko przy nadkażeniach zmian skórnych;
- leki immunomodulujące.
Jeżeli terapia powyższymi preparatami nie przyniesie pożądanych rezultatów, lekarz przepisze ci leki doustne. W doustnej farmakoterapii zastosowanie znajdują glikokortykosteroidy doustne, leki immunosupresyjne oraz leki przeciwhistaminowe.
Atopowa skóra głowy – jakich kosmetyków używać?
Atopowe zapalenie skóry głowy to choroba, która będzie towarzyszyć ci do końca życia. Właściwa pielęgnacja skóry głowy jest bardzo istotnym elementem leczenia – ma za zadanie zredukować objawy i zmniejszyć związane z nimi dolegliwości. Do mycia głowy powinieneś stosować łagodne szampony i emulsje o działaniu nawilżającym. Dermatolodzy polecają w szczególności:
- szampony przeciwgrzybiczne, które skutecznie łagodzą symptomy AZS głowy;
- emolienty – mocno nawilżają skórę i tworzą ochronę w postaci płaszcza lipidowego;
- preparaty z mocznikiem o stężeniu do 10 proc. – mocznik słynie z właściwości zmiękczających i nawilżających.
Pielęgnacja skóry głowy z AZS
Odpowiednio dobrane kosmetyki to jednak nie wszystko. Musisz również pamiętać o przestrzeganiu paru istotnych zasad, dzięki którym życie z atopową skórą głowy będzie dla ciebie znośniejsze:
- unikaj kosmetyków z alkoholem w składzie;
- zrezygnuj ze stosowania pianek, lakierów i żelów do włosów;
- pozwalaj włosom schnąć naturalnie – w razie konieczności sięgnij po suszarkę, ale z opcją chłodnego nawiewu;
- po umyciu nie trzyj włosów ręcznikiem – nadmiar wilgoci najlepiej usuwać za pomocą papierowych ręczników poprzez lekkie dociskanie ich do głowy;
- nie myj głowy dłużej niż 5 minut i nie używaj do tego gorącej wody;
- do prania odzieży, pościeli i ręczników nie stosuj mocnych detergentów;
- nie farbuj włosów;
- im krótszy i prostszy skład szamponu, tym lepiej – zwróć uwagę na to, aby preparat nie zawierał SLS i pochodnych;
- sięgaj po kosmetyki naturalne bez sztucznych dodatków – warto zaopatrywać się w nie w aptekach, ale i drogie są pod tym kątem coraz lepiej wyposażone;
- stosuj przepuszczające powietrze nakrycia głowy, np. bawełniane – unikaj wełnianych i ze sztucznych tkanin.
Oprócz tego większą wagę przykładaj do tego, co jesz. Wyeliminuj z jadłospisu produkty z konserwantami i wzmacniaczami smaku. Dzięki dobrze zbilansowanej, zdrowej diecie podniesiesz odporność organizmu.
Atopowe zapalenie skóry głowy powoduje ogromny dyskomfort i bardzo często przyczynia się do obniżenia samooceny. Z tego względu w żadnym wypadku nie bagatelizuj pierwszych objawów i jak najprędzej zgłoś się do lekarza. Koniecznie dbaj o swoje dobre samopoczucie i staraj się zredukować stres – na tyle oczywiście, jak dalece jest to w twoim przypadku możliwe. Bezwzględnie stosuj się do zaleceń dermatologa i tak modyfikuj codzienność, aby atopowe zapalenie skóry na głowie nie paraliżowało życia. Z tą chorobą da się normalnie funkcjonować, ale wiele zależy tu od twojego podejścia.
Słyszałam o tym, że AZS, to naprawdę straszna dolegliwość i sama nie chciałabym nigdy jej doświadczyć. Bardzo współczuję wszystkim osobom, które muszą się z nią zmagać. To musi być naprawdę nieprzyjemne uczucie.