Trzustka to organ, który odpowiada w organizmie za metabolizm cukrów. W niej produkowane są enzymy trzustkowe, które są niezbędne w trawieniu tłuszczów oraz białek. Dieta trzustkowa powstała w celu przywrócenia prawidłowego działania tego narządu. Dostarczenie trzustce składników odżywczych dobrze wpłynie na zdrowie całego organizmu. W diecie należy kierować się jednak pewnymi zasadami, które przede wszystkim dotyczą zmian w dotychczasowym sposobie odżywiania.
Dlaczego warto stosować dietę trzustkową?
Najczęstszą przyczyną chorób trzustki jest zła dieta połączona z niezdrowym trybem życia. Wśród chorób wyróżnić można przewlekłe zapalenie trzustki oraz ostre zapalenie trzustki. Zasad diety trzustkowej powinny przestrzegać osoby, które cierpią na zaburzenia działania tego narządu.
Ostre zapalenie trzustki
Główną przyczyną ostrego zapalenia trzustki jest aktywowanie enzymów trawiennych, kiedy znajdują się one jeszcze w trzustce. Doprowadza to do samotrawienia. Objawia się ono bólem brzucha, nudnościami oraz wymiotami. Jest to na tyle poważne schorzenie, że wymaga pilnego leczenia szpitalnego, gdzie wdrożona zostaje specjalna dieta trzustkowa. Początkowo pokarmy są podawane drogą dojelitową lub dożylną. Jeżeli stan pacjenta polepszy się, to lekarze decydują o żywieniu doustnym.
Przewlekłe zapalenie trzustki
W przypadku przewlekłego zapalenia trzustki w narządzie dochodzi do nieodwracalnych zmian. Uszkodzeniu ulegają procesy wchłaniania i trawienia. Chorobę tę może wywoływać między innymi nadużywanie alkoholu, ale zdarza się także, że ma ona podłoże genetyczne. Przewlekłe zapalenie trzustki można rozpoznać po bólu jamy brzusznej i biegunce. Jest to bardzo poważne schorzenie, ponieważ w jego wyniku dochodzi do nieodwracalnych zmian w działaniu organu. W przeciwieństwie do ostrego zapalenia w tym przypadku pacjent musi stosować dietę trzustkową już do końca życia.
Jaką dietę stosować w ostrym zapaleniu trzustki?
Najważniejsza w diecie trzustkowej w przypadku ostrego zapalenia jest kontrola lekarza. Spożywane posiłki powinny być lekkostrawne. Należy też ograniczać tłuszcz, potrawy zawierające błonnik pokarmowy oraz takie, które mogą wywoływać wzdęcia. Posiłki trzeba jeść bardzo regularnie, najlepiej 4 lub 5 razy dziennie. Powinny być one obfite. Z diety należy wykluczyć:
- potrawy smażone;
- potrawy pieczone z tłuszczem;
- tłuste sosy;
- pieczywo razowe;
- ciasto francuskie;
- tłuste ryby;
- śmietanę;
- majonez;
- alkohol.
Potrawy najlepiej przyrządzać poprzez gotowanie w wodzie lub na parze. Nie należy dodawać tłuszczu. Oto co można włączyć do diety trzustkowej:
- pieczywo pszenne;
- biały twaróg;
- kasze drobne;
- chude mleko;
- mięso drobiowe, cielęcinę i wołowinę;
- ziemniaki;
- rozdrobnione owoce;
Możesz pić rozcieńczone soki owocowe oraz warzywne, a także słabą herbatę.
Po wprowadzeniu diety trzustkowej pacjent musi obserwować, czy występują u niego jakieś dolegliwości, zwłaszcza po posiłku. Chodzi tutaj o wzdęcia, uczucie pełności i przelewania, bóle brzucha. W takim wypadku trzeba skonsultować się z lekarzem. Przez cały okres specjalnego żywienia musisz bezwzględnie unikać spożywania alkoholu.
Dieta trzustkowa trwa zwykle od 4 do 6 tygodni, ale decyzję o jej zakończeniu należy pozostawić lekarzowi. Część pacjentów po przebyciu choroby cierpi na zaburzenia gospodarki węglowodanowej, a także rozwija się u nich cukrzyca, dlatego tak ważna jest ciągła opieka lekarska.
Jaką dietę stosować w przewlekłym zapaleniu trzustki?
W przypadku zmagania się z przewlekłym zapaleniem trzustki trzeba zastosować dietę niskotłuszczową, która bogata będzie w węglowodany oraz białka. Najważniejsze jest jednak ograniczenie spożywania tłuszczu. Aby tego dokonać, trzeba usuwać tłuste części widoczne na produktach spożywczych. Zamiast śmietany warto używać jogurtu naturalnego lub kefiru, a pieczywo smarować niskotłuszczowymi margarynami roślinnymi. Potrawy mogą być gotowane na parze lub w wodzie i pieczone w folii aluminiowej.
Całkowita rezygnacja z tłuszczów nie jest jednak wskazana, ponieważ mogłoby to doprowadzić do upośledzenia wchłaniania witamin, które rozpuszczają się w tłuszczach, czyli A, D, E i K. Źródłem energii w diecie trzustkowej mają być węglowodany, ale nie mogą one zawierać dużych ilości błonnika pokarmowego. U osób cierpiących na przewlekłe zapalenie trzustki z diety należy wyłączyć cukry proste.
Oto jakie produkty powinna jeść osoba z przewlekłym zapaleniem trzustki:
- pszenne pieczywo;
- drobne kasze;
- makarony z małą zawartością jaj;
- ziemniaki;
- produkty o niskiej zawartości tłuszczu;
- chude mięso, czyli na przykład wędliny;
- niektóre warzywa i owoce;
- chude ryby;
- dżemy, miód i przeciery owocowe – nie dotyczy osób z cukrzycą.
Oto co takie osoby powinny wykluczyć z diety trzustkowej:
- pieczywo razowe, cukiernicze oraz żytnie;
- tłuste wyroby mleczne;
- smalec, słoninę i boczek;
- grube kasze;
- tłuste ryby;
- tłuste mięsa;
- warzywa powodujące wzdęcia;
- słodycze;
- suche nasiona roślin strączkowych;
- alkohol.
Co suplementować w diecie trzustkowej?
W przypadku przewlekłego zapalenia trzustki lekarz może zalecić suplementację witamin A, D, E oraz K, jeżeli występuje ich niedobór. Choroba trzustki spowodowana nadużywaniem alkoholu jest często wspomagana suplementacją witamin z grupy B, a także enzymami trzustkowymi.
Jak długo trzeba stosować dietę trzustkową?
W przypadku ostrego zapalenia trzustki dieta stosowana jest w celu odciążenia tego narządu i uspokojenia jego funkcji czynnościowych. Jej długość jest zależna od decyzji lekarza, ale trwa zazwyczaj około 4 lub 6 tygodni. Przy przewlekłym zapaleniu trzustki sposób żywienia ma dużo większe znaczenie, ponieważ pomaga w łagodzeniu bólu oraz zapobiega zmniejszaniu masy ciała. W tym przypadku specjalny jadłospis musi być stosowany do końca życia.
Dieta trzustkowa jest bardzo ważnym elementem leczenia ostrego zapalenia trzustki oraz przewlekłego zapalenia trzustki. W czasie jej trwania bardzo ważna jest ciągła opieka lekarza i dietetyka, którzy będą mogli zareagować w przypadku, kiedy pacjent źle reaguje na dietę.
Zobacz także:
- Dieta Kwaśniewskiego – jadłospis. Wady i zalety. Wszystko, co musisz wiedzieć o diecie optymalnej!
- Dieta lekkostrawna – zasady, zalecenia i przykładowy jadłospis łatwostrawnych posiłków
- Stłuszczenie wątroby – dieta, jadłospis. Co powinny jeść osoby ze stłuszczeniem wątroby?
- Dieta bogatoresztkowa – bezcenny błonnik w jadłospisie
- Dieta niskotłuszczowa – przykładowy jadłospis w diecie, przeciwwskazania
