Starczowzroczność – schorzenie oczu w wieku średnim i dojrzałym

Prezbiopia – co to jest?

Prezbiopia, znana też jako starczowzroczność, to efekt naturalnego procesu starzenia narządu wzroku. Objawem starczowzroczności jest stopniowe zmniejszenie ostrości wzroku przy patrzeniu na przedmioty położone blisko. W tym samym czasie widzenie w dal nie jest w żaden sposób zaburzone, jeśli nie występowały przed pojawieniem się starczowzroczności żadne choroby związane z wzrokiem.

Starczowzroczność nie jest zaliczana przypadłości z kategorii niemiarowości sferycznych, w których powodem choroby są nieprawidłowości kształtu gałki ocznej lub rogówki. Prezbiopia, bowiem stanowi następstwo postępującego z wiekiem naturalnego procesu spadku zdolności oka do akomodacji. Sprawia to, że zaburzona zostaje umiejętność oczu do ostrego widzenia z bliska.

Kiedy pojawiają się objawy starczowzroczności? 

Prezobia to schorzenie postępujące w ciągu całego życie od momentu urodzenia. Jednak pierwsze niepokojące objawy starczowzroczności pojawiają się po 40. roku życia. Wtedy też zdolność oka do akomodacji zaczyna znacznie maleć z postępującym starzeniem soczewki. Prezbiopii nie można zapobiec, ale można ją korygować. Objawy starczowzroczność nie występują nagle, lecz rozwijają się stopniowo. Z czasem będziesz zmuszony do odsuwania na większą odległość tekstu, zdjęć czy nawet telefonu od twarzy, by wyraźnie zobaczyć lub przeczytać treść. Możesz mieć problem z odczytywaniem drobnego druku.

Przyczyny prezbiopii

Akomodacja to mechanizm, w którego udziale bierze udział źrenica, mięsień rzęskowy, soczewka oraz połączenia nerwowe wraz ze zwojami nerwowymi w ośrodkach mózgu. W efekcie procesu dochodzi do zmiany ogniskowej układu optycznego oka. Uproszczając, akomodacja to umiejętność oka do przystosowania się do otaczających warunków oraz wyostrzenia obrazu. Z wiekiem dochodzi do upośledzenia akomodacji oka. Główne przyczyny prezbiopii to:

• zmiana elastyczności soczewki i zmniejszenie jej zdolności do przybierania wypukłego kształtu;
• zwiększenie objętości i średnicy soczewki z wiekiem, co powoduje zmniejszenie odległości soczewki od ciała rzęskowego i zmniejszenie napięcia więzadeł Zinna (czynniki wymienione mogą wystąpić niezależnie od siebie oraz indywidualnie).

Czynniki zwiększające ryzyko starczowzroczności

Starczowzroczność to proces degeneracyjny soczewki związany z wiekiem, więc to jest właśnie główny czynnik ryzyka. Jednak niektóre czynności i warunki mogą także wpływać na proces rozwoju dysfunkcji lub go przyspieszać. Do czynników ryzyka prezbiopii należą:

• długotrwała praca przy komputerze w ciągu dnia;
• niektóre leki, które wpływają na elastyczność soczewki np. leki antyhistaminowe, antydepresanty;
• alkohol;
• cukrzyca;
• choroby oczu. 

Jakie są objawy starczowzroczności?

Objawy prezbiopii pojawiają się dopiero u osób, które ukończyły 40. lat. Oczywiście, pierwsze sygnały alarmujące mogą pojawić się jeszcze później. Wszystko zależy to od tego, jak szybko będzie zużywała się soczewka oka u danego pacjenta. Prezbiopia jest często mylona początkowo z dalekowzrocznością, gdyż objawy są podobne w obu przypadkach:

• pojawiają się problemy z widzeniem w bliskich odległościach, przez co obraz jest mało wyraźny;
• obraz położony daleko jest wyostrzony i dobrze widoczny. 

Osoby z dalekowzrocznością jako pierwsze zauważą zmiany spowodowane prezbiopią, ponieważ u nich jednym z mechanizmów radzenia sobie z wadą refrakcji jest używanie akomodacji oka. Osoby z miopią zauważą tymczasową poprawę widzenia z bliska. Będą musiałby wymienić szkła w okularach na słabsze lub będą w stanie czytać bez używania okularów w ogóle. Jednak efekt nie jest stały i konieczna po krótkim czasie będzie właściwa korekcja wzroku.

Starczowzroczność – leczenie naturalne

Metody leczenia naturalnego starczowzroczności nie istnieją. Można jedynie stosować preparaty wzmacniające wzrok czy strukturę oka. Poniżej wskazujemy polecane mikroelementy w diecie, korzystne dla wzroku.

Luteina i zeaksantyna

Zabezpieczają oko przed szkodliwym wpływem promieni słonecznych. Wspomagają niszczenie wolnych rodników, na których działanie szczególnie narażone są fotoreceptory luteiny. Dodatkowo, zeaksantyna ogranicza efekt zmęczonych oczu.

Omega-3

Kwasy omega-3 zapobiegają wysychaniu oczu, obniżają ciśnienie śródgałkowe oraz chronią przed jaskrą.

Cynk

Cynk bierze udział w wytwarzaniu rodopsyny, niezbędnej do prawidłowego widzenia po zmroku i rozróżniania odcieni szarości. Zapobiega osłabieniu wzroku związanemu z wiekiem, chroni również przed krótkowzrocznością i zwyrodnieniem plamki żółtej.

Starczowzroczność a korekcja wady

Jeśli zauważysz, że masz problem z wyraźnym widzeniem treści z małej odległości lub masz rozmazany obraz, to skontaktuj się ze specjalistą. Na szczęście, istnieje wiele metod korekcji starczowzroczności.

Okulary dla prezbiopów

Jedną z podstawowych metod korekcji starczowzroczności jest noszenie odpowiednich okularów. Nazywa się je potocznie „okularami do czytania”. Potrzeba ich nakładania zachodzi głównie przy czytaniu ze względu na problem ze skupieniem ostrości obrazu blisko. Takich okularów nie nosimy nigdy przez cały czas, jak ma to miejsce w przypadku okularów korekcyjnych dla wad wzroku.

Multifokalne soczewki kontaktowe do korekcji prezbiopii

Jeśli nie chcesz nosić okularów ani przechodzić operacji to możesz skorzystać z soczewek kontaktowych. W przypadku prezbiopii konieczne są specjalne soczewki wieloogniskowe. Dzięki nim poprawi się widzenie zarówno z bliska, jak i daleka. Możesz z nich korzystać także zamiennie z okularami, gdy nie będziesz chciał zakładać soczewek w danym dniu.

Soczewki dla prezbiopów muszą być dopasowane odpowiednio do każdego z oka oraz uwzględniać potencjalną krótkowzroczność lub dalekowzroczność, jeśli którakolwiek z takowych występuje. Soczewki dwuogniskowe charakteryzują się widoczną linia oddzielającą górna część szkła (do dali – np. 5 m) od dolnej (do bliży – 40 cm). W przypadku obserwacji obiektów w pośredniej odległości np. 1,5 m lepszym, lecz kosztowniejszym rozwiązaniem są soczewki progresywne o zmiennej ogniskowej bez widocznej linii. Taki rodzaj soczewek pozwala na dokładne widzenie przedmiotów w różnej odległości od oka, gdyż soczewki progresywne mają zdolność do kopiowania stopniowego naturalnej zdolności akomodacji.

Soczewki do leczenia objawów starczowzroczności są silikonowo-hydrożelowe. Zapewniają komfort przy noszeniu oraz dłuższą przydatność. Takie soczewki można także nabyć w postaci zestawów jednodniowych, kilkudniowych lub na okres miesiąca.

Zabieg chirurgiczny korygujący prezbiopię

Metodą korekcji starczowzroczności jest również zabieg chirurgiczny, np. LASIK lub CK (keratoplastyka przewodzeniowa). Zabiegi wykorzystują do korekcji monowizję. Jedno oko będzie odpowiedzialne za wyraźne widzenie przedmiotów odległych, zaś drugie oko za widzenie przedmiotów znajdujących się blisko ciebie.

Prezbiopia – korekcja laserowa

W celu leczenia starczowzroczności metodą laserową stosuje się zabiegi, obejmujące:

• mikro-/minimonowizję;
• wytwarzanie za pomocą lasera stref o różnej mocy optycznej;
• pogłębienie spektrum ogniskowości rogówki.

Zabiegi laserowe korekcji starczowzroczności mogą także nieść za sobą konieczność wstawienia specjalnych sztucznych soczewek. Wszczepione w miejsce naturalnej soczewki oka zostają:

• soczewki jednoogniskowe;
• soczewki dwuogniskowe;
• soczewki trzyogniskowe;
• wieloogniskowe soczewki refrakcyjne;
• wieloogniskowe soczewki dyfrakcyjne;
• extended depth-of-focus – soczewki o zwiększonej głębi ostrości.

Zobacz także:

• Najczęstsze wady wzroku – wiesz jakie?
• Operacja zaćmy w Czechach. Czy warto wyjechać za granicę, by usunąć zaćmę?
• Jak sprawdzić, czy mam dobrze dobrane okulary?
• Choroba XXI wieku, czyli Zespół Suchego Oka
• Sarkopenia, czyli utrata masy mięśniowej z wiekiem. Jak się przed nią uchronić i jak z nią walczyć?