Czy wiesz, że cukrzyca występuje wśród aż 40% osób w wieku powyżej 65. roku życia? Według Światowej Organizacji Zdrowia, jest obecnie aż 150 mln chorych. Inni naukowcy podają jeszcze wyższą liczbę – 422 miliony. Czytaj dalej, aby dowiedzieć się, czy i tobie nie grozi ta poważna choroba.
Co to jest cukrzyca?
Cukrzyca to potoczna nazwa opisująca cały zespół chorób metabolicznych. Wspólną cechą wszystkich z nich jest hiperglikemia, czyli zawyżony poziom glukozy we krwi. Skąd właściwie bierze się taka przypadłość? Cukrzyca wynika z zakłócenia produkcji lub działania insuliny w twoim ciele. Powstaje ona w trzustce – gdy ta działa nieprawidłowo, istnieje duże ryzyko zachorowania na hiperglikemię.
W swoim zaawansowanym stadium, cukrzyca może powodować uszkodzenie lub zaburzenie działania oczu, nerek, serca i naczyń krwionośnych, a także nerwów lub innych narządów. Przebieg i objawy cukrzycy u dziecka, osób dorosłych i starszych wyglądają nieco inaczej. Najczęściej wyróżnia się typ 1, cukrzyca typu 2 oraz tzw. cukrzycę ciężarnych. Istnieją też inne, rzadsze odmiany. Różnią się one przyczynami powstawania i oddziaływaniem na organizm chorego.
Cukrzyca nabyta
Ten rodzaj cukrzycy jest najczęściej spotykany wśród osób starszych – po 45. roku życia. Cukrzyca nabyta polega na większej odporności tkanek na insulinę. Taka zmniejszona wrażliwość na jej działanie nazywa się insulinoodpornością.
Typ 2 hiperglikemii sprawia, że trzustka produkuje coraz więcej insuliny, ostatecznie przekraczając swoje możliwości działania. Jeśli cierpisz na cukrzycę nabytą, istnieje duże ryzyko, że twoja trzustka z czasem stanie się mocno upośledzona lub całkowicie zniszczona. W efekcie, organ ten nie będzie mógł już wytwarzać insuliny.
Cukrzyca – przyczyny
Cukrzyca nabyta rozwija się powoli. W przeciwieństwie do cukrzycy typu 1, nie jest to choroba wrodzona. Pojawia się na skutek nieprawidłowego trybu życia. Znaczenie ma twoja dieta, ale też czynniki środowiskowe. Jeśli większość swoich dni spędzasz siedząc, a w dodatku obciążasz swój organizm nieprawidłową dietą – istnieje duże ryzyko, że z czasem wytworzy się u ciebie cukrzyca.
Inne przyczyny cukrzycy
Do przyczyn cukrzycy zalicza się także:
- nadwagę i otyłość, szczególnie w okolicy brzucha – taki stan powoduje, że twoje tkanki szybciej stają się odporne na działanie insuliny. Glukoza nie może się do nich przedostać, a więc poziom cukru we krwi rośnie. Trzustka produkuje więcej tej substancji, co powoduje zapętlenie tego efektu;
- zbyt małą ilość ruchu w ciągu dnia – siedzący tryb życia i znikoma aktywność fizyczna przede wszystkim przyczynia się do pogłębiania otyłości. To jednak nie jedyny negatywny efekt takiego zachowania na twoje ciało. Brak ruchu w ciągu dnia sprawia, że znajdująca się w twoim ciele glukoza nie jest zużywana do procesów energetycznych. Zaburzenia w obszarze przemian węglowodanów to pierwszy krok do cukrzycy.
Jakie błędy żywieniowe wpływają na rozwój cukrzycy?
Najczęściej za tę chorobę obwinia się:
- zbyt kaloryczne posiłki;
- nadmierną ilość cholesterolu w diecie;
- tłuszcze nasycone (zawarte przede wszystkim w mięsie i nabiale);
- zbyt małą ilość błonnika;
- przewagę węglowodanów prostych;
- przesadną dawkę cukrów w ciągu doby.
Pozostałe przyczyny cukrzycy typu 2
Istnieje jeszcze kilka przyczyn cukrzycy typu 2, do których zaliczamy:
- uwarunkowanie genetyczne (defekty działania komórek ß lub insuliny);
- choroby trzustki, które zaburzają jej prawidłowe funkcjonowanie;
- nowotwory;
- zaburzenia w gospodarce hormonalnej twojego ciała;
- nadciśnienie tętnicze;
- zakażenia wirusowe, bakteryjne i grzybicze;
- stres, przepracowanie, przemęczenie i zbyt mała ilość snu;
- regularne przyjmowanie niektórych leków na inne dolegliwości.
Cukrzyca – jak rozpoznać?
Bardzo ważnym pytaniem jest – jak rozpoznać cukrzycę, aby szybko rozpocząć leczenie? Ryzyko zachorowania na cukrzycę nabytą rośnie wraz z wiekiem. Statystycznie bardziej narażone na nią są kobiety – co nie oznacza, że nie pojawia się też wśród mężczyzn. Podczas gdy objawy cukrzycy u dziecka są zwykle nagłe i agresywne, cukrzyca wśród starszych osób działa wolniej i rozpoczyna się dość niepozornie.
Pierwsze objawy cukrzycy
Symptomy, które powinny wzbudzić u ciebie niepokój to:
- suchość w ustach;
- częste i intensywne napady głodu;
- zwiększone pragnienie;
- przewlekłe zmęczenie i senność;
- zaburzenia wzroku;
- infekcje intymne.
Jeśli zauważysz u siebie takie dolegliwości, udaj się do lekarza. Osoby powyżej 45. roku życia i starsze są zdecydowanie bardziej narażone na zachorowanie na cukrzycę. Nie bagatelizuj więc powyższych zaburzeń działania twojego organizmu. Pierwsze objawy cukrzycy są niepozorne i łatwo pomylić je z inną chorobą. Odpowiednie badania na cukrzycę pomogą ci rozjaśnić sytuację i rozwiać wszelkie wątpliwości.
Objawy cukrzycy
Nieleczona cukrzyca z czasem rozwija się coraz szybciej. Objawy cukrzycy zaczynają się nasilać i występować coraz częściej. Oprócz powyższych dolegliwości, należą do nich:
- częste oddawanie moczu;
- apatia;
- skurcze mięśni – najczęściej łydek, w nocy;
- zmiany skórne – może to być po prostu sucha i swędząca skóra lub nawet grzybica.
Cukrzyca – powikłania
Jeśli nie wprowadzisz odpowiednich środków zapobiegawczych oraz prawidłowego leczenia, cukrzyca może spowodować poważne powikłania. Objawy cukrzycy wieloletniej to chwilowe lub trwałe uszkodzenie niektórych narządów. W przypadku postępującej, rozwijającej się cukrzycy, jesteś narażony na:
- zaćmę, ślepotę lub lżejsze uszkodzenia oczu;
- niewydolność nerek;
- neuropatie – zaburzenia czucia w kończynach, pracy serca, przewodu pokarmowego i potencji;
- udar mózgu;
- zespół stopy cukrzycowej – zaburzenia ukrwienia w stopach, które mogą prowadzić nawet do martwicy;
- ogólny spadek odporności i podatność na inne choroby;
- gorsze gojenie się ran;
- zmiany skórne – owrzodzenia, infekcje, rogowacenie, rumień, świąd, obumieranie.
Są to powikłania cukrzycy, z którymi ciężko walczyć. Dlatego też tak ważne jest szybkie rozpoznanie choroby i natychmiastowe rozpoczęcie leczenia. Zdecydowanie prościej jest zapobiegać niepożądanym zmianom niż leczyć poważne choroby towarzyszące.
Badania na cukrzycę
Rozpoznanie objawów zwykle nie wystarcza do postawienia pewnej diagnozy. Szczególnie w przypadku cukrzycy nabytej – powyższe dolegliwości mogą pojawiać się pojedynczo lub być prawie niezauważalne. Jeśli masz jakiekolwiek podejrzenia, że możesz chorować na cukrzycę, udaj się do swojego lekarza. Istnieje szereg różnych badań klinicznych, które skutecznie potwierdzą lub wykluczą hiperglikemię w twoim organizmie.
Badania na cukrzycę obejmują:
- analizę poziomu glukozy we krwi – oznacza się go zarówno na czczo, jak i po posiłkach;
- badanie moczu pod kątem obecności glukozy oraz ciał ketonowych,
- analizę stężenia hemoglobiny glikowanej;
- badanie krwi pod kątem wykrycia ewentualnej obecności przeciwciał przeciwjądrowych;
- wykonanie tzw. krzywej glikemicznej OGTT – jest to test doustnego obciążenia glukozą;
- wprowadzenie do twojego organizmu większej ilości insuliny i badanie reakcji ciała.
Na podstawie już nawet jednego lub kilku z powyższych badań, lekarz będzie mógł stwierdzić obecność lub brak cukrzycy. Leczenie rozpoczyna się natychmiast. Jest to długotrwały proces, który zawiera leki, ale też kompleksowe zmiany w stylu życia.
Nie bagatelizuj i nie odwlekaj leczenia cukrzycy!
Skoro wiesz już, jak rozpoznać cukrzycę, warto też dowiedzieć się, jak jej zapobiegać. Jeśli twój lekarz zalecił ci leczenie farmakologiczne – pod żadnym pozorem nie modyfikuj terapii na własną rękę. Dieta i ćwiczenia są bardzo ważne i pomogą uregulować pracę twojego organizmu. Nie mogą jednak zastąpić profesjonalnego leczenia. Twój organizm będzie potrzebował jak największego wsparcia do poradzenia sobie z cukrzycą.
Dieta przy cukrzycy
Ważne jest nie tylko to, co jesz, ale też – jak. Koniecznie zadbaj o dostarczenie swojemu ciału odpowiedniej ilości kalorii. W starszym wieku i przy mniejszej aktywności fizycznej, nie potrzebujesz już tak dużo energii z pożywienia. Rozbij swój dzienny jadłospis na 4-6 mniejszych posiłków. Jeśli cierpisz na otyłość, najlepiej udaj się do dietetyka, który pomoże ci ustalić zdrową dietę redukcyjną.
Co jeść przy cukrzycy?
Narodowe Centrum Edukacji Żywieniowej opublikowało na ten temat poradnik z cennymi wskazówkami. Do produktów zalecanych przy cukrzycy typu 2 należą:
- pieczywo żytnie i razowe, produkty pełnoziarniste;
- produkty mleczne naturalnie fermentowane i niesłodzone;
- wyłącznie chude mięso i ryby;
- oleje roślinne nierafinowane;
- warzywa właściwie w każdej postaci i ilości;
- owoce – tylko takie o niskim indeksie glikemicznym, w rozsądnych ilościach.
Produkty niewskazane przy cukrzycy
Tych produktów unikaj, jeśli chorujesz na cukrzycę:
- wyroby z białej mąki oczyszczonej, szczególnie słodkie wypieki;
- tłuste mleko i jego przetwory;
- ciężkie i tłuste mięsa, w szczególności czerwone;
- tłuszcze pochodzenia zwierzęcego;
- potrawy smażone (szczególnie na głębokim tłuszczu);
- sosy, kremy, itp. – przy cukrzycy nie służą ci żadne produkty przetworzone, słodkie ani tłuste;
- napoje gazowane, alkohol w nadmiernych ilościach;
- słodycze i słone przekąski.
Nieleczona cukrzyca może mieć bardzo poważne konsekwencje. Zagraża twojemu zdrowiu, a nawet życiu. Jeśli jednak szybko ją rozpoznasz i wprowadzisz odpowiednie leczenie – życie z cukrzycą może być długie i szczęśliwe.
Zobacz także:
- Cukrzyca – jak rozpoznać pierwsze objawy i co jeść w cukrzycy?
- Insulinooporność – dieta podstawą leczenia
- Dieta cukrzycowa – jak się odżywiać przy cukrzycy typu I lub II?
- Profilaktyka wątroby – jakie badania wykonywać?
- Właściwości lecznicze imbiru, przeciwwskazania i wpływ na kobiety w ciąży. Co trzeba wiedzieć?
