Orzesznica wyniosła, orzesznica brazylijska, bertolecja – to nazwy tego samego orzecha brazylijskiego. Jak sama jego nazwa wskazuje, wywodzi się z Brazylii, choć można go też znaleźć w Peru i Boliwii, w lasach górnego dorzecza Amazonki. Drzewo to słynie ze swojej długowieczności i potężnych rozmiarów. Jest jednak zagrożone wyginięciem przez nierozsądne zachowania człowieka. Co takiego możesz stracić, jeżeli ludzie dopuszczą do wymarcia tych drzew? Przekonaj się, jak cenne wartości odżywcze kryją w sobie orzechy brazylijskie. Sprawdź, dlaczego warto jeść je regularnie i jakie przekąski możesz dzięki nim urozmaicić. Przeczytaj więcej!
Orzechy brazylijskie – jak rosną?
Obecnie największym eksporterem brazylijskich orzechów jest Boliwia. Nieliczne uprawy znajdują się też w Kolumbii, Gujanie, Gujanie Francuskiej, Surinamie i Wenezueli.
Owoce orzecha brazylijskiego zbiera się z drzew, które rosną dziko w amazońskiej puszczy. Są to bardzo płodne rośliny. Jedno drzewo może wyprodukować nawet 450 kilogramów orzechów rocznie!
Orzech brazylijski – drzewo i owoce
Orzechy brazylijskie to drzewa, które dorastają do wysokości nawet 50 metrów! Są to rośliny wiecznie zielone, które potrzebują dużo światła, ciepła i wilgoci. Przeważnie żyją 500 lat lub dłużej – nawet do tysiąca lat. Drzewa te obradzają w orzechy tylko w dzikich, nietkniętych przez człowieka lasach. Tylko tam żyje rodzaj pszczół zdolny do zapylania ich kwiatów.
Owoce orzecha brazylijskiego
Liście orzesznicy mogą osiągać nawet 60 cm długości i 15 cm szerokości. Jej kwiaty są proporcjonalnie duże – piękne, kremowe, lecz z nieprzyjemnym zapachem. Owoce formują się w dość specyficzny sposób. Z kwiatów wyrasta kulista lub podłużna torebka okryta zdrewniałą owocnią. Waży ona przeważnie około 1-2 kg i zawiera około 20 orzechów brazylijskich. Orzeszki pokryte są cienką, lecz twardą łupiną. Układają się wewnątrz owocu podobnie do segmentów pomarańczy.
Orzechy brazylijskie – wartości odżywcze
Orzechy brazylijskie są cenione szczególnie ze względu na dużą zawartość selenu. Znajdziesz w nich jednak jeszcze bogactwo innych witamin i minerałów. Dzięki błonnikowi spożywczemu stanowią sycący przysmak. Możesz więc śmiało zamienić niezdrowe, wysoce przetworzone przekąski na te naturalne bomby odżywcze.
Orzechy brazylijskie – kcal i nie tylko
Przechodzimy do wartości odżywczych orzechów brazylijskich. Kalorii mają sporo, podobnie jak wszystkie orzechy. W 100 gramach orzechów znajduje się około 650 kcal. Spowodowane jest to przede wszystkim dużą zawartością tłuszczu. Dokładny skład wartości odżywczych orzechów brazylijskich wygląda następująco:
- 12,3 g węglowodanów;
- 7,5 g błonnika pokarmowego;
- 15 g tłuszczów nasyconych;
- 24 g tłuszczów jednonienasyconych;
- 20 g kwasów tłuszczowych wielonienasyconych;
- 14 g białka.
Orzechy brazylijskie zawierają też następujące witaminy:
- B1;
- E;
- mniejsze ilości innych witamin z grupy B oraz witaminy C.
W brazylijskich orzechach znajdują się też minerały:
- przede wszystkim selen – 1917 μg;
- magnez – 376 mg;
- fosfor – 725 mg;
- mangan – 1,2 mg;
- cynk – 4,06 mg;
- żelazo – 2,43 mg;
- wapń – 160 mg;
- potas – 659 mg.
Orzechy brazylijskie – właściwości
Nienasycone kwasy tłuszczowe pomagają regulować metabolizm i poziom cholesterolu we krwi. Redukują zawartość LDL, jednocześnie podwyższając HDL. Dzięki nim orzechy brazylijskie wspierają prawidłowe funkcjonowanie układu krwionośnego.
Znajdziesz w nich też spore ilości witaminy E. Jest to tzw. witamina młodości i silny antyoksydant. Brazylijskie orzechy przyczyniają się też do pięknego, zdrowego wyglądu skóry, włosów i paznokci.
Właściwości prozdrowotne orzechów brazylijskich
Jak już wspominaliśmy, te południowoamerykańskie skarby są szczególnie bogate w selen. Orzech brazylijski to jedno z najlepszych naturalnych źródeł tego pierwiastka. Ma on właściwości antynowotworowe. Co więcej, zapobiega występowaniu chorób serca i działa korzystnie na męską płodność.
Orzeszki brazylijskie wspierają działanie układu nerwowego oraz zapobiegają anemii i osteoporozie. Są też bezpieczne dla osób cierpiących na celiakię, ponieważ nie zawierają glutenu. Być może te orzechy nie są tanie, ale wystarczy ich naprawdę niewielka ilość, by móc cieszyć się ich korzystnym dla zdrowia działaniem.
Orzech brazylijski – zastosowanie
Najbardziej popularnym produktem otrzymywanym z orzesznicy wyniosłej są oczywiście jej nasiona. Orzechy brazylijskie to jedne z najcenniejszych orzechów na świecie. Można je jeść samodzielnie w formie zdrowej przekąski lub dodawać do potraw – ale to nie wszystko! Otrzymuje się z nich też wartościowy olej. Można używać go w przemyśle spożywczym. Jest wykorzystywany także jako smar i surowiec do wyrobu mydła.
Drewno orzecha brazylijskiego także jest cennym produktem. Można stosować je do budownictwa i wyrobu mebli. Niestety, jest to obecnie gatunek zagrożony wyginięciem. Jego spadająca liczebność wiąże się ze zbyt intensywną eksploatacją drzew przez człowieka. Problemem jest też ogólna degradacja środowiska naturalnego amazonii.
Orzechy brazylijskie – ile dziennie?
Orzeszki brazylijskie to bardzo zdrowa przekąska – o ile zachowasz umiar w jej porcjowaniu. Jak wszystkie orzechy, są to produkty kaloryczne i tłuste. Co więcej, przedawkowanie selenu może okazać się niekorzystne dla zdrowia. Nie znaczy to jednak, że nie powinno się ich jeść! Kluczem do zdrowia i smukłej sylwetki jest zachowanie umiaru.
Ile jeść orzechów brazylijskich w ciągu dnia? Wystarczy garść, czyli 2-4 sztuki. Możesz też nieco więcej spożywać kilka razy w tygodniu – na przykład z jednodniowymi odstępami. Warto urozmaicić dietę kilkoma różnymi rodzajami orzechów!
Jak jeść orzeszki brazylijskie?
W sklepach dostępne są tylko gotowe, obrane orzechy brazylijskie. Możesz jeść je bez dodatków w formie przekąski lub dodać do niektórych posiłków. Świetnie komponują się z musli i płatkami śniadaniowymi – także w połączeniu z innymi orzechami. Mogą też stanowić pyszny dodatek do sałatek oraz deserów.
Drobno posiekane świetnie urozmaicają:
- budynie;
- czekoladę;
- ciastka, ciasteczka, tarty i torty;
- kremowe zupy;
- sos pesto;
- wiele innych potraw – nie bój się eksperymentować z nimi w kuchni!
Orzechy brazylijskie – cena
Orzech brazylijski dostępny jest przeważnie obrany, pakowany w plastikowe woreczki. Nieduże paczki znajdziesz w każdym większym sklepie spożywczym. Możesz też kupić orzechy brazylijskie w sklepach ekologicznych oraz ze zdrową żywnością. Niektórzy zaopatrują się w orzeszki brazylijskie przez internet – wówczas często możesz liczyć na lepszą cenę. Cena orzechów brazylijskich wynosi przeważnie 50-70 zł za kilogram. Pamiętaj, aby sprawdzać nie tylko sam koszt, lecz także pochodzenie i jakość kupowanych orzechów.
Czy brazylijskie orzechy mogą uczulać?
Wszystkie gatunki orzechów to potencjalne alergeny. Osoby uczulone na orzechy brazylijskie mogą odczuwać różne nasilenie objawów. Należą do nich m.in.:
- swędzenie skóry;
- wysypka;
- ból brzucha;
- wymioty;
- biegunka;
- utrudnione oddychanie.
Jeżeli po zjedzeniu orzeszków brazylijskich zauważysz u siebie którekolwiek objawy, wyłącz je ze swojej diety. Skonsultuj się z lekarzem w celu sprecyzowania swojej nadwrażliwości lub alergii i uważaj na inne rodzaje orzechów.
Na co uważać, kupując orzechy brazylijskie?
Pamiętaj, że bardzo ważna jest świeżość orzechów brazylijskich. Przeterminowane, spleśniałe lub po prostu źle przechowywane mogą być bardzo szkodliwe. Pleśń rosnąca na orzechach jest dość drażniąca dla ludzkiego układu trawiennego. Dlatego warto kupować mniejsze paczki, ponieważ na pewno zdążysz zjeść orzeszki przed upływem daty ważności.
Orzechy brazylijskie to przede wszystkim najlepsze naturalne źródło selenu. Zawierają też zdrowe tłuszcze nienasycone oraz wiele witamin i minerałów. Rosną tylko na potężnych, dziko rosnących drzewach Amazonii. Komercyjne uprawy okazują się nieszczególnie skuteczne. Jest to jeden z wielu powodów, dla którego ludzie powinni poświęcić więcej uwagi na ochronę lasów deszczowych. Gdy południowoamerykańska dzicz zostanie zgładzona, orzech brazylijski całkowicie wyginie. Sięgając po paczkę tych pysznych orzechów, pomyśl więc nie tylko o swoim zdrowiu, lecz także o ochronie środowiska.
Zobacz także:
- Orzechy laskowe – co kryje się w tej małej, brązowej skorupce? Poznaj prozdrowotne właściwości owoców leszczyny
- Orzechy nerkowca, czyli zdrowe przekąski – wszystko, co musisz o nich wiedzieć
- Rodzaje orzechów – które są najzdrowsze?
- Dlaczego warto jeść orzechy makadamia? Sprawdź, co kryje w sobie ta naturalna przekąska!
- Orzechy pekan – przysmak z dalekich lądów. Co warto o nich wiedzieć?
