Wątroba jest bardzo ważnym narządem pełniącym rolę filtracyjną, metaboliczną, magazynującą. Jest odpowiedzialna za likwidowanie toksycznych związków w organizmie, pomaga zachować równowagę hormonalną. Właściwie skomponowana, zrównoważona dieta pomaga utrzymać wątrobę w dobrej kondycji. W leczeniu wszelkich schorzeń organu pomaga zmiana nawyków żywieniowych. Jedną z groźniejszych chorób jest stłuszczenie wątroby. Dieta wspomaga jej regenerację i zapobiega poważnym powikłaniom, np. marskości lub zapaleniu wątroby. Jak wygląda menu? Z czego należy zrezygnować, a co warto wprowadzić do codziennych posiłków? Podpowiadamy, jak zadbać o wątrobę.
Dieta na stłuszczenie wątroby – najważniejsze zasady
Niealkoholowe stłuszczenie wątroby (NAFLD – nonalcoholic fatty liver disease) rozwija się najczęściej na skutek nieprawidłowego odżywiania. Może towarzyszyć innym schorzeniom – cukrzycy, nadciśnieniu, niedoczynności tarczycy, chorobom jelit i trzustki. Alkoholowe stłuszczenie pojawia się u osób nadużywających alkohol. Choroba wymaga zastosowania specjalnej diety nazywanej wątrobową. Jakie zasady obowiązują chorych?
- nie należy spożywać alkoholu;
- nie zaleca się smażenia i duszenia na oleju;
- potrawy należy przyrządzać na parze, gotować, piec;
- z menu trzeba wyeliminować tłuste mięsa i przetwory mięsne;
- chory musi spożywać regularne posiłki, w równych odstępach czasu;
- należy unikać gotowych przypraw np. kostek rosołowych;
- chory musi pamiętać o odpowiednim nawodnieniu organizmu.
Schorzenia wątroby wymagają zmiany nawyków żywieniowych oraz trybu życia. Warto pamiętać, że rozwojowi dolegliwości sprzyja siedzący tryb życia, dlatego warto zadbać o aktywność fizyczną. Konieczna jest również redukcja masy ciała, jeśli występuje nadwaga lub otyłość.
Stłuszczenie wątroby – dieta i produkty zalecane
Leczenie stłuszczenia wątroby obejmuje przede wszystkim odpowiednie komponowanie codziennych posiłków z przestrzeganiem najważniejszych zasad. Jak wygląda dieta na stłuszczoną wątrobę? Zaleca się spożywanie produktów dostarczających pełnowartościowe białko, ograniczoną ilość węglowodanów złożonych, małe ilości tłuszczów roślinnych. W menu powinny znaleźć się duże ilości warzyw, produkty mleczne, naturalne przyprawy:
- mięso z indyka, kurczaka, królika, cielęcina;
- ryby jak dorsz, morszczuk, mintaj, szczupak, okoń;
- chudy nabiał;
- jajka;
- rośliny strączkowe np. fasola;
- płatki owsiane;
- ryż brązowy;
- pełnoziarnisty makaron;
- pieczywo żytnie;
- kasza gryczana, jęczmienna, bulgur;
- oliwa z oliwek, oleje roślinne (rzepakowy, lniany);
- owoce np.: wiśnie, cytrusy, jagody, brzoskwinie;
- orzechy;
- warzywa np.: pomidor, ogórek, sałata, rzodkiewka, marchew, brokuł, karczoch;
- zioła np.: majeranek, pietruszka, koperek, bazylia, kolendra;
- woda;
- słaba herbata czarna i owocowa.
Stłuszczenie wątroby a produkty niewskazane
Dieta w niealkoholowym stłuszczeniu wątroby ma niebagatelne znaczenie, dlatego zalecana jest wizyta u dietetyka, który pomoże ułożyć przykładowy jadłospis i wskaże produkty do wyeliminowania. Do najważniejszych należą:
- tłuste gatunki mięs;
- wędliny, pasztety;
- tłusty ser żółty i biały;
- mozzarella;
- mascarpone;
- śmietana;
- smalec;
- białe pieczywo;
- biały ryż;
- suszone owoce;
- ciasta, wyroby cukiernicze;
- zupy i sosy na tłustych wywarach;
- kawa;
- alkohol;
- napoje słodzone, nektary.
Często lekarze i dietetycy zalecają również rezygnację z miodu, dżemów, ostrych przypraw.
Leczenie stłuszczenia wątroby – aktywność fizyczna, odchudzanie
Objawy stłuszczenia wątroby bardzo często pojawiają się u osób, które zmagają się z nadwagą lub są otyłe. Z tego względu kluczowe znaczenie ma zrzucenie nadprogramowych kilogramów. Aktywność fizyczna pomaga usprawnić przemianę materii i zredukować masę ciała. Zaleca się poświęcić każdego dnia około pół godziny na ćwiczenia. Trzeba pamiętać, że optymalne jest zrzucanie około 0,5–1 kg tygodniowo. Zbyt gwałtowny spadek masy ciała, stosowanie głodówek może pogorszyć stan zdrowia. Przy znacznej nadwadze warto skonsultować się ze specjalistą, który pomoże dobrać odpowiednie ćwiczenia i dietę redukcyjną zgodnie z zaleceniami dla osób chorych na stłuszczenie wątroby.
Zioła wspomagające regenerację wątroby
Jeśli lekarz nie zdecyduje inaczej, warto spróbować działania niektórych ziół mogących wspomagać proces zdrowienia i pracę wątroby. Zalicza się do nich mniszek lekarski, ostropest plamisty i rumianek. Pozytywne działanie wykazuje także sok z brzozy, który oczyszcza krew z produktów przemiany materii, wspomaga pracę układu pokarmowego. Herbata z korzenia mniszka pobudza wydzielanie żółci, a jednocześnie pomaga usuwać toksyny z wątroby. Ostropest wspomaga procesy regeneracyjne. Leczenie niealkoholowego stłuszczenia wątroby wspiera także rumianek działający rozkurczowo na drogi żółciowe.
Stłuszczenie wątroby to choroba mogąca prowadzić nawet do marskości – mogą ją wywołać infekcje np. wirusowe zapalenie wątroby typu c. Z tego powodu tak ważne jest jak najszybsze podjęcie leczenia i zastosowanie odpowiedniej diety. Jak powinno wyglądać przykładowe menu? Przede wszystkim posiłki należy spożywać regularnie, kilka razy dziennie (najlepiej 5 razy w ciągu dnia), w równych odstępach czasu. Należy wykluczyć potrawy smażone, a zastąpić je gotowanymi lub pieczonymi. Oto kilka wskazówek, jak może wyglądać dzienny jadłospis:
- śniadanie: ciemne pieczywo z chudą wędliną, pomidorem lub ogórkiem;
- drugie śniadanie: sałatka warzywna z odrobiną oleju lnianego;
- obiad: zupa pomidorowa, pieczona pierś z indyka z ziemniakami i gotowaną marchewką;
- podwieczorek: koktajl mleczno-owocowy;
- kolacja: ryba po grecku.
Zasady stosowane podczas leczenia niealkoholowej stłuszczeniowej choroby wątroby
Stosując się do zaleceń, musisz pamiętać, aby nie podjadać pomiędzy posiłkami i wypijać odpowiednie ilości wody. Przyjmuje się, że człowiek powinien dostarczać dziennie 2– 2,5 litra płynów. Wliczają się w to zupy, herbaty itp. Zachowaj zalecane proporcje warzyw i owoców – warzywa powinny znaleźć się na talerzu 4 razy w ciągu dnia, natomiast owoców nie należy spożywać więcej niż 300 g dziennie. Pamiętaj, że terapia w przypadku schorzeń wątroby polega nie tylko na wprowadzeniu stosownej diety, ale przede wszystkim na przestrzeganiu zasad zdrowego stylu życia.
Uczucie zmęczenia, dolegliwości bólowe, powiększenie wątroby to najczęstsze objawy rozwijającego się schorzenia. Bywa jednak, że choroba przebiega bezobjawowo. O wątrobę warto więc troszczyć się na co dzień, starając się odżywiać zdrowo i nie dopuszczając do nadmiernego tycia.
