Nietrzymanie moczu – komu zagraża ten problem? Radzimy, jak sobie z nim poradzić

Problem z nietrzymaniem moczu – charakterystyka

Problem z nietrzymaniem moczu zalicza się do chorób cywilizacyjnych XXI wieku. Przytrafia się on nie tylko osobom starszym – możesz cierpieć na tę dolegliwość nawet w bardzo młodym wieku. Nietrzymanie moczu może spotkać cię po ciąży i urodzeniu dziecka. Jednak mężczyźni też nie są na nie całkowicie odporni. Może wiązać się to z prostatą lub po prostu ze starzeniem się organizmu. Najczęściej dolegliwość ta postępuje powoli i rozwija się, gdy jest nieleczona.

Inkontynencja – co to takiego?

Inną nazwą tej dolegliwości jest inkontynencja. Nazwa ta bierze się z angielskiego terminu Urinary Incontinence. Co dokładnie kryje się za tym skomplikowanym terminem? Słownik medyczny podaje, że jest to nietrzymanie wydalania moczu lub stolca. Dzieje się to niezamierzenie, wbrew woli. Możesz zaobserwować u siebie nietrzymanie moczu całkowite lub częściowe. W pierwszym przypadku, cała zawartość pęcherza opróżnia się samoczynnie. W drugim – tylko jego część.

Nietrzymanie moczu a budowa układu moczowego

Aby lepiej zrozumieć, skąd bierze się popuszczanie moczu, powinieneś/aś poznać działanie swojego układu moczowego. Mocz powstaje w nerkach. Stamtąd przepływa do pęcherza moczowego. Płyn gromadzi się właśnie w tym miejscu i czeka na opróżnienie. Fakt, że od razu stamtąd się nie wydostaje, zawdzięczasz swoim mięśniom dna miednicy. Kiedy twój pęcherz się całkowicie napełnia, wysyła sygnał do mózgu. Podczas wizyty w toalecie, mózg kontroluje cały proces – mięśnie dna miednicy się rozluźniają, a pęcherz się zaciska. Tak przebiega świadome oddawanie moczu. 

Nietrzymanie moczu zachodzi, gdy powstaje jakiekolwiek zakłócenie któregoś z powyższych etapów. Problem z nietrzymaniem moczu przypisywany jest przeważnie osobom starszym. W rzeczywistości, może przytrafić ci się to praktycznie w każdym wieku. Istnieje wiele różnych powodów występowania takiego zjawiska. 

Inkontynencja – różne rodzaje schorzenia

Nietrzymanie moczu to problem dość skomplikowany. Może mieć różny charakter i przyczyny. Najczęściej wyróżnia się:

• wysiłkowe nietrzymanie moczu – jest to najczęściej spotykany rodzaj. Wiąże się on z osłabionymi mięśniami dna miednicy. Jak już wiesz, to właśnie one odpowiadają za prawidłowe trzymanie moczu. Kiedy nie są w stanie utrzymać zaciśniętej cewki moczowej, możliwe jest popuszczanie moczu. Najczęściej dochodzi do tego podczas zwiększonego ciśnienia, czyli podczas aktywności. Wysiłkowe nietrzymanie moczu może zachodzić też podczas kichania, kaszlu lub śmiechu;
• naglące nietrzymanie moczu – ten rodzaj jest powiązany z dużą aktywnością mięśni pęcherza. W niektórych przypadkach, kurczą się one nagle i szybko, jeszcze zanim dostaną sygnał z mózgu. Wówczas możesz odczuć bardzo silną potrzebę natychmiastowego oddania moczu. Zdarza się, że minie zaledwie kilka sekund od tego uczucia – i mocz wypłynie samoczynnie. Naglące nietrzymanie moczu jest wzmacniane lub powodowane zmianą pozycji twojego ciała. Możesz doświadczyć je też podczas orgazmu lub słysząc dźwięk płynącej wody. Powodem mogą być też różne choroby;

• mieszane nietrzymanie moczu – z tym rodzajem inkontynencji najtrudniej jest sobie poradzić. Połączenie wysiłkowego nietrzymania moczu oraz typu spowodowanego parciem wymaga szczególnego podejścia. Jeżeli lekarz zdiagnozował u ciebie właśnie ten rodzaj, konieczne będzie jednoczesne leczenie różnych przyczyn;
• nietrzymanie moczu z przepełnienia. To schorzenie polega na tym, że nie jesteś w stanie całkowicie opróżnić swojego pęcherza. Konsekwentnie, szybko się on napełnia i możliwe są częste wycieki moczu. 

Lekarz pomoże ci zdiagnozować twój problem z nietrzymaniem moczu oraz jak najszybciej rozpocząć skuteczne leczenie. 

Nietrzymanie moczu – objawy

Oprócz oczywistej dolegliwości popuszczania moczu, to schorzenie może mieć też różne inne objawy towarzyszące. Są one różne, w zależności od tego, z jakiego powodu w twoim przypadku rozwinęła się inkontynencja. Pierwszą oznaką, jaka powinna cię zaniepokoić jest niewielkie popuszczanie moczu podczas kaszlu, kichania lub śmiechu. Nawet kilka kropel może już oznaczać problem – szczególnie, jeżeli twój pęcherz nie jest całkowicie wypełniony. Jeśli masz jakiekolwiek obawy, najlepiej jak najszybciej udaj się do lekarza. Warto wyeliminować problem tak prędko, jak to możliwe i tym samym nie dopuścić do jego rozwoju.

Nietrzymanie moczu na tle infekcji bakteryjnej 

Jeśli zdiagnozowano u ciebie nietrzymanie moczu na tle infekcji bakteryjnej, zauważysz w swoim ciele, m.in.:

• uczucie szczypania lub pieczenia podczas każdorazowego oddawania moczu;
• częstą, naglącą potrzebę oddawania moczu – po wizycie w toalecie, może okazać się, że było to zaledwie kilka kropel płynu;
• w przypadku zapalenia pęcherza, objawy nietrzymania moczu zawierają też tępe bóle w dolnej okolicy brzucha;
• rzadziej możesz zauważyć też u siebie gorączkę lub stan podgorączkowy.

Jakie objawy nietrzymania moczu powinny Cię szczególnie zaniepokoić?

Nietrzymanie moczu nie zawsze ma podłoże chorobowe. Czasem jednak może wskazywać na bardzo poważną dolegliwość. Koniecznie udaj się do lekarza, jeżeli zaobserwujesz u siebie:

• częstą, niekontrolowaną utratę moczu;
• znaczny dyskomfort w okolicy krocza;
• bóle brzucha podczas wysiłku fizycznego.

Nietrzymanie moczu – przyczyny

W całej Polsce, problem nietrzymania moczu dotyka aż 2 miliony ludzi. Są to jednak tylko odnotowane przypadki. W rzeczywistości może być ich zdecydowanie więcej. Przyczyny nietrzymania moczu są różne. Nietrzymanie moczu jest często spowodowane infekcją układu moczowo-płciowego. W takim przypadku, leczenie jest stosunkowo proste.

Sprawa wygląda nieco gorzej, jeśli inkontynencja ma podłoże hormonalne. Jesteś na to narażony, gdy w twoim organizmie znacznie spada poziom estrogenów. W takiej sytuacji, elastyczność mięśni okolicy miednicy staje się znacznie mniejsza. Nietrzymanie moczu to w takim przypadku nie jedyny problem, z którym musisz się zmierzyć. Twoje mięśnie wewnętrzne przestają spełniać swoją funkcję – narządy układu moczowego i rozrodczego mogą zacząć się przemieszczać.

Inne powszechne przyczyny inkontynencji

Innymi przyczynami inkontynencji są:

• regularnie wykonywana, ciężka praca fizyczna – w szczególności taka, która w jakikolwiek sposób oddziałuje na mięśnie twojego krocza i miednicy;
• otyłość – powoduje nie tylko nietrzymanie moczu, ale też wiele innych poważnych, groźnych dla zdrowia i życia dolegliwości;
• niektóre leki i zioła – nadużywanie różnego rodzaju środków moczopędnych;
• stres i szybkie tempo życia – szczególnie w połączeniu z niezdrowym odżywianiem i nadużywaniem używek;
• przebyte operacje ginekologiczne;
• często powtarzające się zaparcia.

Wbrew niektórym przekonaniom, stosunek płciowy nie przyczynia się do nietrzymania moczu. Owszem, możesz zaobserwować u siebie taką dolegliwość po zbliżeniu. Nie wynika jednak ona z samego współżycia, a raczej – z łagodną infekcją powstałą na skutek kontaktu z florą bakteryjną twojego partnera.

Popuszczanie moczu a poważne choroby

Niekiedy, nietrzymanie moczu może też występować na podłożu chorobowym. Do groźniejszych przyczyn nietrzymania moczu należą:

• stwardnienie rozsiane;
• choroba Parkinsona;
• uszkodzenie rdzenia kręgowego;
• obecność guza, który naciska na układ nerwowy;
• udar;
• cukrzyca;
• przepuklina oponowo-rdzeniowa.

Nietrzymanie moczu – kobiety

Nietrzymanie moczu to niestety bardzo częsty problem wśród kobiet. Czy wiesz, że ryzyko wystąpienia tego problemu u pań rośnie aż o 1,34 razy po każdych 5 latach życia? Naukowcy szacują, że dotyka on aż 300-400 milionów kobiet na całym świecie. 

Jeśli jesteś kobietą po 40. roku życia, inkontynencja jest niestety u ciebie dość prawdopodobna. Problem ten często towarzyszy menopauzie (opisany powyżej spadek poziomu estrogenu w organizmie). Jednak możesz grozić ci ta dolegliwość już nawet po 30. roku życia. Naukowcy potwierdzają, że aż 12% kobiet w przedziale 30-39 lat cierpi na nietrzymanie moczu. 

Dlaczego nietrzymanie moczu przez kobiety jest częstsze niż wśród mężczyzn? 

Jest to uwarunkowane genetycznie i anatomicznie. Jeśli jesteś kobietą, twoja cewka moczowa jest krótsza. Twoje mięśnie miednicy są też słabsze. Wysiłkowe nietrzymanie moczu jest najczęściej spotykaną odmianą tego schorzenia wśród kobiet.

Kolejną przyczyną nietrzymania moczu, która dotyczy wyłącznie kobiet jest poród. W takim przypadku, twój wiek właściwie nie ma znaczenia. Nawet jeżeli twoje hormony i cały układ moczowy działają sprawnie, mięśnie miednicy zostają osłabione. Rozciągają się one w trakcie porodu naturalnego. Trwałe uszkodzenie jest mniej prawdopodobne, aczkolwiek całkowicie możliwe. Przeważnie jednak musisz liczyć się z czasowym problemem nietrzymania moczu. 

Nietrzymanie moczu u mężczyzn

O nietrzymaniu moczu przez kobiety mówi się najczęściej. Jest to jednak problem, który dotyczy obu płci. Według Ministerstwa Zdrowia i Narodowego Funduszu Zdrowia „co piąty mężczyzna obserwuje u siebie kłopoty z prawidłowym oddawaniem moczu, w tym z jego utrzymywaniem”. Jesteś na to szczególnie narażony, jeżeli przeszedłeś przez operacje lub inne interwencje medyczne przeprowadzone w okolicy krocza i miednicy. Częstą przyczyną nietrzymania moczu u mężczyzn jest leczenie raka znajdującego się w tym obszarze. 

Inkontynencja u mężczyzn często pojawia się jako powikłanie po leczeniu raka prostaty. Obojętnie, czy miałeś operację, czy byłeś poddany radio- lub chemioterapii – może grozić ci teraz nietrzymanie moczu. Leczenie inkontynencji jest dość problematyczne. Czasem może być konieczne założenie sztucznego zwieracza cewki moczowej. Nazwa może brzmieć strasznie, ale w ten sposób możesz powrócić do normalnego funkcjonowania i prawidłowego trzymania moczu.

Nietrzymanie moczu w młodym wieku

Profilaktyka nietrzymania moczu u dzieci pełni bardzo istotną funkcję – możesz w ten sposób całkowicie zażegnać ten problem. Bardzo ważne jest nauczenie malucha odpowiedniego korzystania z nocnika oraz właściwej higieny. Nietrzymanie moczu w młodym wieku jest całkowicie normalne – u niemowląt. Dopiero około 2-3 roku życia, u dzieci wytwarza się umiejętność świadomej kontroli zwieracza odbytu. Nie zmuszaj swojego dziecka do rozpoczęcia nauki wcześniej. Spowoduje to używanie innych mięśni i nieprawidłowości w rozwoju.

Im starsze dziecko, nietrzymanie moczu jest rzadziej spotykane. Zdarzają się przypadki popuszczania moczu związane ze stresem lub traumatycznymi sytuacjami. Konieczne jest wtedy leczenie psychiatryczne, nie objawowe. Nie jest to przypadłość normalna wśród młodzieży i młodych dorosłych. 

Jeśli zauważyłeś u siebie lub swojego dziecka nietrzymanie moczu w młodym wieku, najlepiej od razu udać się do lekarza. 

Najczęstsze przyczyny popuszczania moczu w młodym wieku 

Prostymi do wyleczenia objawami mogą być: 

• zapalenie pęcherza; 
• uprawianie niektórych sportów – w szczególności biegania, baletu, gimnastyki, ćwiczeń na trampolinie, kolarstwa;
• u młodych mam – naturalny poród.

Nietrzymanie moczu – leczenie

Zastanawiasz się, jak leczyć nietrzymanie moczu? Jeżeli problem ten ma podłoże bakteryjne, leczenie nietrzymania moczu jest stosunkowo proste. W takim przypadku, wystarczy ci kilkudniowa kuracja antybiotykiem. Schorzenie powinno zniknąć w przeciągu maksymalnie dwóch tygodni od rozpoczęcia leczenia inkontynencji. Pamiętaj, aby stosować antybiotyk tak długo, jak zalecił ci lekarz. W przeciwnym razie, nietrzymanie moczu może szybko powrócić – wówczas będzie jeszcze bardziej problematyczna.

Profilaktyka problemu nietrzymania moczu

Niektóre przyczyny nietrzymania moczu można zlikwidować poprzez odpowiednią profilaktykę. Takie leczenie nietrzymania moczu ogranicza się do wprowadzenia pewnych korzystnych zmian w twój styl życia. Może być to, m.in.:

• redukcja masy ciała;
• mniejsze spożycie kofeiny, alkoholu, ostrych potraw i napojów gazowanych;
• dostosowanie poziomu i rodzaju aktywności fizycznej do twoich potrzeb;
• regularne wykonywanie ćwiczeń, które mają na celu zwiększyć siłę i sprawność mięśni dna miednicy;
• wprowadzenie tzw. treningu pęcherza moczowego – polega to na stopniowym wydłużaniu przerw pomiędzy każdorazowym oddawaniem moczu.

Nietrzymanie moczu – jaki lekarz?

Najskuteczniej i najszybciej pozbędziesz się inkontynencji, jeżeli udasz się do odpowiedniego specjalisty. Do jakiego lekarza zwrócić się po pomoc z nietrzymaniem moczu? Najpierw udaj się na omówienie problemu i wstępną diagnozę do swojego lekarza rodzinnego. Jeżeli problem nietrzymania moczu okaże się bardziej skomplikowany, wyśle cię on do innego specjalisty. Lekarze zajmujący się leczeniem nietrzymania moczu to: urolog i ginekolog. Dopiero po dokładnej diagnozie, możesz rozpocząć adekwatne leczenie.

Jak leczyć nietrzymanie moczu w zaawansowanym stadium?

Jeśli lekarz zdiagnozował u ciebie tzw. zespół pęcherza nadreaktywnego, może zalecić ci leczenie farmakologiczne. Będzie ono konieczne także w przypadku stwierdzenia którejś z poważnych chorób, które powodują nietrzymanie moczu. Leczenie powinno zawsze opierać się na wyeliminowaniu przyczyny, nie samych objawów. Stosuj się ściśle do zaleceń swojego lekarza i nie próbuj leczenia na własną rękę. Możesz jednak stosować domowe sposoby, które wspomogą leczenie.

Nietrzymanie moczu – leczenie domowymi sposobami

Zacznij od sposobów profilaktycznych wymienionych powyżej. Jedną z ważniejszych metod leczenia samodzielnego są odpowiednie ćwiczenia. W zależności od rodzaju zdiagnozowanego u ciebie problemu, trening dna miednicy może być różny. Będzie on polegał na rozluźnianiu lub wzmacnianiu twoich mięśni. Ważne, aby dokładnie ustalić rodzaj problemu i prawidłowo wykonywać ćwiczenia. W przeciwnym wypadku, nietrzymanie moczu może się nawet pogorszyć.

Istotnym aspektem jest też przyjmowanie odpowiedniej ilości płynów. Ważna jest przy tym nie tylko sama ilość, lecz także jakość. Postaraj się ograniczyć kofeinę, napoje słodzone i gazowane. Postaw na naturalne soki i przede wszystkim – niegazowaną wodę źródlaną lub mineralną. W ten sposób uregulujesz swój układ moczowy i wszystkie inne funkcje organizmu.

Zadbaj też o codzienną higienę i prawidłową postawę ciała. W ten sposób nie doprowadzisz do rozwoju szkodliwych bakterii. Natomiast twoja postawa wpływa na ułożenie pęcherza oraz nacisk na niego. Jeśli połączysz te sposoby na nietrzymanie moczu z profesjonalnym leczeniem, problem powinien niedługo minąć.

Nietrzymanie moczu to problem, który dotyka bardzo dużego odsetka osób po 70. roku życia. Ta dolegliwość może też jednak pojawiać się u osób młodszych. Zawsze jest to temat niewygodny i krępujący. Jeżeli jednak szybko udasz się na diagnostykę i rozpoczniesz prawidłowe leczenie, można zażegnać inkontynencję na długie lata. Najważniejsze jest rozpoznanie, a następnie eliminacja przyczyny problemu. Wesprzyj leczenie domowymi sposobami, a już niedługo odzyskasz kontrolę nad swoim pęcherzem.

Zobacz także:

• Zapalenie pęcherza — jak zapobiegać i leczyć?
• Domowe sposoby na zbyt częste oddawanie moczu – co robić gdy dokucza ci zapalenie pęcherza moczowego?
• Pampersy dla dorosłych – pierwsza pomoc w problemie nietrzymania moczu
• Zapalenie pęcherza – domowe sposoby. Jak sobie pomóc?
• Ile się czeka na wynik kreatyniny? Normy w krwi i moczu