Orzeszki ziemne, fistaszki, orzechy arachidowe, orzacha podziemna – to wszystko nazwy tej samej rośliny. Świeże orzeszki ziemne można jeść prosto z krzaczka! Traktuje się je jako warzywo. W europejskich sklepach znajdziesz je częściej w formie solonej lub prażonej. Robi się z nich także popularne masło orzechowe oraz olej arachidowy. Ile kalorii mają orzechy ziemne i jakie kryją właściwości? Przeczytaj nasz artykuł i sprawdź, dlaczego warto ich spróbować!
Orzeszki ziemne – fistaszki. Skąd biorą się w sklepach?
Z czysto technicznego punktu widzenia fistaszki to wcale nie orzechy! Należą do rodziny strączków, a dokładniej – roślin bobowatych. Wykorzystuje się je do:
- wytwarzania oleju;
- masła orzechowego;
- słodyczy;
- prażonej przekąski;
- mąki;
- past orzechowych;
- niektórych napojów;
- wypełniaczy stosowanych do produktów mięsnych, zup, sosów i deserów.
Czy wiesz, że orzechy arachidowe pochodzą z Ameryki Południowej? Na terenach dzisiejszej Brazylii były uprawiane już na przełomie III i II wieku p.n.e. Dziś nie rośnie dziko w żadnym miejscu na świecie. Jak wygląda proces uprawy tych orzechów obecnie?
Gdzie rosną orzeszki ziemne?
Orzechy ziemne są uprawiane na rozległych terenach krajów tropikalnych i subtropikalnych. Nie spotkasz ich już w formie dzikiej – hodowane są tylko pod uprawę. Czołowi światowi producenci tych orzechów to Indie, Chiny, Nigeria i USA. Mniejsze ilości pochodzą z Afryki Subsaharyjskiej. W Europie znajdziesz je chociażby we Włoszech i Francji.
Orzeszki ziemne i warunki do ich uprawy
Orzeszki ziemne potrzebują ciepłego stanowiska i ochrony przed wiatrem. Najlepsze będzie dla nich położenie zachodnie i południowe. Podłoże powinno być żyzne, o wartości pH 6,5. Roślina, z której wyrastają fistaszki, bardzo wrażliwa na mróz. Aby wydała plony, potrzebuje aż 5-6 ciepłych miesięcy. Z tych powodów uprawa fistaszków w Polsce raczej nie jest możliwa – a na pewno okazuje się bardzo utrudniona.
Jak rosną orzeszki ziemne?
Orzeszki arachidowe są owocami rośliny jednorocznej, która dorasta do rozmiarów około 50-70 cm. Ma ona owalne liście i motylkowe, żółte kwiaty. Orzeszki ziemne to owoce tej rośliny. Z niższych kwiatów powstają jako strąki z twardą, włóknistą okrywą i 1-4 nasionami. To jednak nie koniec rozwoju orzechów.
Zastanawiasz się, skąd właściwie pochodzi nazwa orzechów ziemnych? Jest związana z ich nietypowym sposobem kształtowania się nasion. Roślina ta należy do specyficznej grupy, ponieważ owoce dojrzewają pod ziemią. Po przekwitnięciu szypułka kwiatu kieruje się do dołu i wpycha swój strąk do ziemi, na głębokość około 5-8 cm. Tam właśnie dojrzewa, choć jego skorupka wcale nie pęka.
Orzeszki ziemne – wartości odżywcze
W 100 gramach orzeszki ziemne zawierają:
- prawie 60% dziennego zapotrzebowania dorosłego człowieka na witaminę B1;
- ponad 90% zapotrzebowanie na B3;
- 9,1 mg witaminy E (czyli około 60% zapotrzebowania);
- w mniejszych ilościach – witaminę B2, B6 i foliany.
Znajdziesz w nich też pokaźne ilości następujących minerałów:
- fosfor – 385 mg;
- magnez – 180 mg;
- żelazo – 3,2 mg;
- miedź – 0,86 mg;
- mangan – 1,5 mg;
oraz mniejszą zawartość:
- wapnia;
- potasu;
- sodu;
- jodu;
- cynku.
Orzeszki ziemne – kcal
Orzechy ziemne zawierają 574 kcal w 100 gramach. Oprócz tego znajdziesz w nich 26 g białka, 19 g węglowodanów, 46 g tłuszczów i około 6,7 g wody. Owszem, orzeszki ziemne są kaloryczne. Ale to wcale nie oznacza, że są niezdrowe! Zdecydowanie lepiej zamienić na nie chipsy lub inne smażone przekąski.
Czy orzeszki ziemne są zdrowe?
Orzeszki ziemne są uważane za bardzo zdrowe. Mają dużo białka, a w dodatku są sprawdzonym afrodyzjakiem. Jednak orzechy arachidowe to także bardzo silne alergeny.
Orzeszki ziemne a reakcja alergiczna
Nowoczesne badania wykazały, że można zmniejszyć ryzyko wystąpienia alergii na orzeszki ziemne wśród dzieci. Jak? Należy podawać niemowlętom przetwory zawierające ten składnik.
Reakcja alergiczna na te produkty występuje zaledwie wśród około 2% populacji, lecz jest ona niezwykle silna. Nawet niewielka ilość orzechów lub produktów pochodnych może wywołać wstrząs anafilaktyczny. Dlatego też we wszystkich krajach należących do Unii Europejskiej obowiązuje ścisły nakaz umieszczania na etykietach produktów informacji o zawartości orzechów, a nawet o używaniu ich na terenie całego zakładu.
Orzeszki ziemne – właściwości
Czy orzeszki ziemne są zdrowe? Prosta odpowiedź brzmi – tak. Oczywiście, o ile nie jesteś na nie uczulony. Orzeszki ziemne mają znacznie więcej białka niż wszystkie inne orzechy. Zawierają też rekordowe ilości niacyny, błonnika, witamin i minerałów oraz zdrowych tłuszczów nienasyconych.
Prozdrowotne właściwości orzechów ziemnych
Wszystkie powyższe składniki odżywcze zawarte w orzechach arachidowych świetnie wpływają na poprawę koncentracji. Warto jeść więcej orzeszków ziemnych podczas egzaminów lub intensywnej pracy mózgu. Ale to nie wszystko – arginina w orzechach rozszerza naczynia krwionośne i bywa skuteczna przy leczeniu zaburzeń erekcji.
Co więcej, czerwona skórka, której zwykle się pozbywasz, też ma mnóstwo prozdrowotnych właściwości! Zawiera polifenole i flawonoidy zdolne do neutralizowania szkodliwego działania wolnych rodników.
Orzechy ziemne a sport i kulturystyka
Prozdrowotne właściwości orzeszków ziemnych są z chęcią wykorzystywane przez sportowców. Zawarta w nich arginina pomaga w szybkiej i skutecznej rozbudowie masy mięśniowej. Tę właściwość chętnie wykorzystują sportowcy i kulturyści. Dieta wzbogacona o orzechy arachidowe w naturalny sposób ułatwia przyrost masy mięśniowej.
Orzeszki arachidowe w diecie roślinnej
Zawartość białka w orzeszkach ziemnych przewyższa nie tylko inne orzechy, lecz także strączki – fasolę, ciecierzycę i soczewicę. Dlatego powinni je spożywać w dużych ilościach weganie i wegetarianie. W nieprawidłowo ułożonej diecie roślinnej białka może brakować. To z kolei może mieć poważne konsekwencje dla funkcjonowania całego organizmu. Orzeszki ziemne są jednym z najlepszych źródeł dobrze przyswajalnego białka pochodzenia roślinnego.
Orzechy arachidowe w lecznictwie
Witaminy i minerały zawarte w tych strączkach wspomagają prawidłowe działanie układu nerwowego. Potrafią skutecznie ukoić nerwy, złagodzić stres, a nawet ułatwić zasypianie. Lekarze zalecają spożywanie orzeszków ziemnych chorym na depresję i różne choroby psychiczne.
Te strączki mogą też pomóc ci przy przewlekłym zmęczeniu i osłabieniu. Właściwości orzeszków ziemnych łagodzą stres, bezsenność i migrenowe bóle głowy. Z kolei zawarta w nich niacyna pomaga obniżyć poziom złego cholesterolu i zapobiega miażdżycy. Orzeszki arachidowe korzystnie wpływają na regulację pracy serca i ciśnienia krwi.
Czy orzeszki ziemne tuczą?
Orzechy ziemne zawierają duże ilości tłuszczu, a tym samym – sporo kalorii. 183 kcal w garstce orzeszków ziemnych oznacza, że potrzeba prawie 20 minut intensywnej jazdy rowerowej, aby je spalić. Ale czy to znaczy, że orzeszki ziemne tuczą? Otóż nie, o ile zachowasz zdrowy umiar.
Kalorie i inne składniki odżywcze zawarte w orzeszkach ziemnych są niezbędne dla prawidłowego działania twojego organizmu. Jest to świetny dodatek do diety dla osób pracujących zarówno fizycznie, jak i umysłowo. Orzechy pomagają zwiększyć energię i koncentrację, a przy tym szybko się trawią.
Orzechy ziemne – kcal a odchudzanie
Spożywane w rozsądnych ilościach orzeszki ziemnie nie tuczą, a wręcz przeciwnie – pomagają w odchudzaniu. Orzechy arachidowe regulują metabolizm i poziom cholesterolu. Zapobiegają też odkładaniu się zbędnej tkanki tłuszczowej. Natomiast błonnik i białko pomagają w diecie redukcyjnej – dają długie uczucie sytości. Fistaszki podnoszą też poziom serotoniny, która jednocześnie zmniejsza apetyt i poprawia nastrój.
Czy orzeszki ziemne mogą być niezdrowe?
O ile nie cierpisz na uczulenie na te produkty, orzechy ziemne nie powinny ci zaszkodzić. Koniecznie uważaj jednak na pleśń w orzechach! Nieświeże orzechy rozpoznasz po ich pleśniowym, zatęchłym zapachu i smaku. Rozwojowi pleśni sprzyja nieprawidłowe przechowywanie żywności.
Nieświeże orzeszki ziemne zawierają szkodliwe dla zdrowia aflatoksyny. Są to toksyczne związki wytwarzane przez grzyby. Przyczyniają się do podrażnienia układu pokarmowego. Przy większym spożyciu mogą być bardzo szkodliwe!
Jeśli odczuwasz jakiekolwiek nieprzyjemne dolegliwości po spożyciu świeżych orzechów arachidowych – skontaktuj się z lekarzem. Zleci ci kompleksowe badania, by sprawdzić czy nie cierpisz na alergię.
Orzeszki ziemne a ich właściwości – jak często należy je jeść?
Skoro znasz już wszystkie prozdrowotne właściwości fistaszków, prawdopodobnie masz ochotę zwiększyć ich ilość w swojej diecie. Jednak pamiętaj, że wszystko należy robić z umiarem. Zbyt duże spożycie orzeszków ziemnych może powodować zatwardzenia. Jest to spowodowane wysoką zawartością tłuszczów.
Rozsądna dawka to garść orzechów kilka razy w tygodniu. Najlepiej, jeśli będzie to wersja niesolona i niesłodzona. Możesz zamienić na nie inne niezdrowe przekąski lub dodawać je do swoich potraw.
Pamiętaj jednak, że stosowanie ich jako dodatek do słodkich wypieków całkowicie mija się z celem. Duża zawartość niezdrowych tłuszczów i cukrów całkowicie niweluje prozdrowotne właściwości kilku dodanych fistaszków.
Orzeszki ziemne – cena
Uwielbiasz orzeszki ziemne? A może skusiły cię ich korzystne dla zdrowia właściwości? Na szczęście, fistaszki to najtańsze i najpowszechniej dostępne orzechy. Kupisz je praktycznie w każdym sklepie spożywczym i supermarkecie. Większe ilości możesz też zamówić przez internet, w bardziej korzystnej cenie.
Cena orzeszków ziemnych wynosi przeciętnie około 10 zł za kilogram. Fistaszki dostępne są w formie prażonej, smażonej, solonej, bogato przyprawianej, a nawet w chrupkich lub panierkach (słonych lub słodkich). Najzdrowszą opcją jest zdecydowanie wersja bez dodatku tłuszczu, cukru i soli.
Fistaszki pakowane czy na wagę?
Warto kupować orzechy pakowane, w łupinach. W takiej formie zachowują najwięcej swoich właściwości. Łatwo też monitorować datę zdatności do spożycia – wystarczy spojrzeć na opakowanie.
Wolisz ograniczać plastik i kupować orzeszki ziemne na wagę? Słusznie! Jednak pamiętaj, aby sprawdzać, czy na orzechach nie rośnie pleśń. Orzechy przechowywane luzem niestety szybko utleniają, przez co tracą część swoich zalet.
Masło z orzeszków ziemnych to dobry wybór
Masło orzechowe też jest pyszną i zdrową opcją. Możesz dodawać je do wypieków lub smarować na kanapkę. Przed zakupem opakowania koniecznie upewnij się, że jest to produkt bez dodatków smakowych, konserwantów itp. Masło z orzeszków ziemnych w czystej, niewzbogaconej postaci jest zdecydowanie najzdrowsze. Warto też dodać do swojej kuchni olej arachidowy.
Orzeszki ziemne to nie tylko pyszna, lecz również zdrowa przekąska. Wystarczy dodać ich niewielką ilość do swojego dziennego jadłospisu, aby na tym skorzystać. Jest to bogate źródło białka oraz cennych witamin, minerałów i zdrowych tłuszczów. Pamiętaj, aby najpierw upewnić się, że nie masz uczulenia na fistaszki. Jeśli masz ten problem, musisz niestety całkowicie ich unikać.
Zobacz także:
- Orzechy laskowe – co kryje się w tej małej, brązowej skorupce? Poznaj prozdrowotne właściwości owoców leszczyny
- Orzechy są ważne. Szczególnie w ciąży! Naukowcy odkryli ich wpływ na mózg dziecka
- Rodzaje orzechów – które są najzdrowsze?
- Orzechy brazylijskie – cenny skarb z lasów amazonii. Czy brazylijskie orzechy są zdrowe?
- Dlaczego warto jeść orzechy makadamia? Sprawdź, co kryje w sobie ta naturalna przekąska!
