Dieta człowieka ma niebagatelny wpływ na jego zdrowie i kondycję. Osoby, które przykładają sporą wagę do zdrowego żywienia, próbują różnego rodzaju diet, rezygnując z pewnych produktów czy wzbogacając menu o inne. Ma to szczególne znaczenie w kontekście coraz częściej atakujących społeczeństwo chorób cywilizacyjnych. Badania pokazują, że nasi przodkowie cieszyli się lepszym zdrowiem, nie cierpieli na nowotwory czy choroby układy krążenia. Nie znano żywności przetworzonej, której spożywanie prowadzi do otyłości, rozwoju schorzeń, a nawet gorszego samopoczucia. Jednym z pomysłów na poprawę sposobu odżywiania jest dieta paleo. Tłumaczymy, na czym polega!
Dieta paleo – najważniejsze założenia diety
W 1985 roku dr S. Boyd Eaton z uniwersytetu w Atlancie stworzył tezę mówiącą, iż jest w stanie opracować dietę idealnie dopasowaną do potrzeb organizmu ludzkiego, posługując się danymi na temat odżywiania się ludzi prehistorycznych. Prace kontynuował dr Loren Cordain, tworząc model żywienia nazywany dietą paleo. Główne założenia diety paleo to:
- rezygnacja z produktów przetworzonych mięsnych;
- redukcja ilości węglowodanów;
- zwiększenie ilości białka;
- spożywanie większych ilości mięsa;
- spożywanie większej ilości owoców i warzyw (główne źródło węglowodanów);
- rezygnacja z przetworzonych produktów zbożowych;
- unikanie ziemniaków;
- wyeliminowanie nabiału, cukru rafinowanego i jego pochodnych.
Biorąc pod uwagę zasady diety paleo, można ułożyć przykładowe menu, bazując na produktach dozwolonych i eliminujących produkty zakazane.
Przykładowy jadłospis – co można jeść na diecie paleolitycznej?
Bazując na sposobie żywienia naszych przodków, należy ułożyć dietę, włączając następujące produkty spożywcze:
- ryby i owoce morza, np. pstrągi, dorsze, sardynki, halibuty, flądry, łososie;
- chude mięso dobrej jakości: kurczaka, indyka, kaczkę, gęś, królika, baraninę, dziczyznę, wieprzowinę;
- oleje nierafinowane, oliwę z oliwek;
- warzywa i owoce (z wyeliminowaniem tych z zawartością skrobi): jabłka, śliwki, cytrusy, banany, ananasy, jagody, owoce leśne, marchew, pietruszkę, sałatę, jarmuż, szpinak, buraki, bakłażany, kalafiory;
- jajka;
- orzechy i nasiona, z wyjątkiem orzeszków ziemnych;
- zioła i przyprawy;
- kawę, herbatę i miód w niewielkich ilościach.
Dieta paleo – produkty zakazane. Czego nie jeść na diecie paleo?
Decydując się na dietę paleo, musisz zrezygnować z niektórych produktów spożywczych. Czego nie uwzględniać podczas zakupów? To przede wszystkim:
- oleje: słonecznikowy, sojowy, kukurydziany, bawełniany, a także tłuszcze trans (margaryny);
- produkty nabiałowe (laktozowe) jak sery, mleko, jogurt i inne produkty mleczne, które często są odpowiedzialne za kłopoty żołądkowe;
- produkty zbożowe: kasze, ryże, pieczywo, makarony; ziarna zboża mają wysoki indeks glikemiczny;
- rośliny strączkowe: fasola, soja, orzeszki ziemne;
- produkty wysokoprzetworzone;
- produkty zawierające cukry proste oraz sól.
Zalety i wady diety paleo
Na temat diety paleo krążą różne opinie – znajdą się zarówno zwolennicy diety paleo, jak i jej zagorzali przeciwnicy. Ten sposób odżywiania ma jednak wiele zalet i wpływa pozytywnie na organizm człowieka. To głównie:
- eliminacja żywności przetworzonej;
- rezygnacja z tłuszczów rafinowanych, słodyczy, słonych przekąsek;
- ograniczenie soli w diecie;
- eliminacja tzw. pustych kalorii.
Dzięki diecie paleo można stracić zbędne kilogramy (dieta odchudzająca), wspomaga ona leczenie chorób autoimmunologicznych i przewlekłych jak np. Hashimoto, cukrzyca, insulionoodporność, choroby krążenia. Dieta pomaga wyregulować ciśnienie krwi i poziom cholesterolu. Dieta nie jest również pozbawiona wad.
Wady diety paleo
Dieta może jednak mieć także niekorzystny wpływ na ludzkie zdrowie. Wynika to najczęściej z popełnianych błędów dietetycznych, nieumiejętnego komponowania menu. Najlepiej, przynajmniej na początku, skorzystać z podpowiedzi wykwalifikowanego dietetyka żywieniowego. Źle ułożona może prowadzić do powstania niedoborów witamin i składników mineralnych, a także spadku energetycznego. Ze względu na dużą zawartość białka w diecie, może ona obciążać nerki oraz zaburzać równowagę zasadowo-kwasową. Zbyt długie stosowanie tego rodzaju diety może powodować:
- niedobory witamin, minerałów;
- osteoporozę, złamania kości;
- rozwój chorób nerek i wątroby;
- rozwój nowotworów jelita grubego;
- podwyższenie poziomu cholesterolu;
- zatrucie organizmu metalami ciężkimi przy zbyt częstym spożywaniu ryb.
Dla kogo nie jest dieta człowieka pierwotnego?
Współczesny model diety jaskiniowców nie jest przeznaczony dla każdego. Choć dieta paleo może przynieść szereg korzyści, specjaliści uważają, że nie jest odpowiednia dla osób z nadwagą i otyłych, a także dla chorych z nietolerancjami pokarmowymi czy zespołem metabolicznym. Dieta ludzi epoki kamienia łupanego jest także nieodpowiednia dla cukrzyków. Nie powinny jej stosować kobiety w ciąży, karmiące, seniorzy i dzieci. Warto również pamiętać, że dieta paleo należy do bardziej kosztownych, a przygotowanie posiłków jest czasochłonne. Dieta dr Lorena Cordaina nie jest dietą lekkostrawną, dlatego powinny jej unikać osoby z chorobami układu pokarmowego.
Dieta ludzi epoki paleolitu – korzyści
W czasach prehistorycznych ludzie prowadzili koczowniczy tryb życia i żywili się tym, co udało im się upolować oraz tym, co zerwali z drzewa. Starając się ich naśladować, stworzono dietę paleo. Co można osiągnąć, rezygnując z mleka i jego przetworów, czy zmniejszając podaż kwasów tłuszczowych? Jest to na pewno zmiana nawyków żywieniowych, pomagająca utrzymać prawidłową wagę ciała i poprawić stan zdrowia, przyspieszająca przemianę materii. Trzeba jednak pamiętać o przeciwwskazaniach i prawidłowym układaniu codziennego menu. W razie wątpliwości warto poradzić się lekarza oraz dietetyka. Można też korzystać z ofert firm oferujących katering dietetyczny, jednak wiąże się to ze sporym kosztem dziennym.
Każda dieta ma swoje dobre i słabe strony, dlatego zawsze trzeba dopasowywać ją indywidualnie do potrzeb każdej osoby. Pod uwagę trzeba wziąć schorzenia, alergie, nietolerancje. Dieta paleo może pomóc, ale tylko w przypadku stosowania się do najważniejszych zasad.
Zobacz także:
- Semiwegetarianizm – na czym polega ta dieta i dla kogo będzie najlepsza?
- Dieta wikingów (dieta nordycka) – najzdrowszy skandynawski pomysł na większe pokłady siły
- Rodzaje diet, które są najbardziej popularne. Poznaj typy diet, aby skomponować zrównoważony jadłospis!
- Dieta Kwaśniewskiego – jadłospis. Wady i zalety. Wszystko, co musisz wiedzieć o diecie optymalnej!
- SIBO – dieta na zespół rozrostu bakteryjnego jelita cienkiego. Wylecz się dietą low-FODMAP!
