Dieta wrzodowa w leczeniu chorób przewodu pokarmowego i wrzodów żołądka. Jakie są zalecenia dietetyka?

Nieleczone wrzody sprawiają ból i mogą przynieść bardzo poważne konsekwencje zdrowotne. W ich leczeniu bardzo pomocne okazuje się stosowanie diety wrzodowej. Na jej temat powstało wiele publikacji. Każdy chory dostaje też szczegółowe wytyczne od swojego lekarza na temat żywienia w trakcie choroby. Na czym polega dieta wrzodowa i czy każdy może ją stosować? Sprawdź!

Czym jest choroba wrzodowa i jakie są jej przyczyny?

Choroba wrzodowa układu pokarmowego polega na tworzeniu się większych i mniejszych ubytków w błonie śluzowej. Wyściela ona żołądek i ma za zadanie go chronić. Kiedy powstają ubytki w wyniku działania soków żołądkowych, traci tę funkcję. Dochodzi do tworzenia się bolesnych nadżerek i wrzodów.

Największym winnym uznano bakterię Helicobacter pylori, która rozwija się nawet w kwaśnym środowisku. Prawie połowa ludności na świecie jest nią zakażona, ale tylko u ok. 10% powoduje wrzody.

Czynnikami dodatkowymi są złe nawyki żywieniowe, stres, niezdrowy styl życia. To także choroba dziedziczna.

Jak wykryć wrzody żołądka i jakie są objawy choroby?

U osób, u których są podejrzenia występowania tej choroby, wykonuje się przede wszystkim badania takie jak:

• gastroskopia z pobraniem wycinków do badania histopatologicznego;
• testy na obecność bakterii Helicobacter pylori.

Wyznacznikiem do ich zrobienia będą też typowe objawy wrzodów żołądka: ból brzucha, zgaga, nudności, wymioty i biegunka, kwaśne odbijanie się, wzdęcia. W konsekwencji ciągłych dolegliwości bólowych następuje brak apetytu i spadek masy ciała. To natomiast bardzo mocno i szybko osłabia cały organizm.

Na czym polega leczenie wrzodów żołądka?

Leczenie choroby wrzodowej odbywa się wieloetapowo. Leczenie farmakologiczne polega na neutralizowaniu nadmiaru kwasu żołądkowego. Konieczne jest także pozbycie się głównego winowajcy choroby, czyli bakterii (antybiotykoterapią) i wzmocnienie błony śluzowej żołądka. Dieta przy wrzodach ma działać dokładnie to samo, czyli łagodzić objawy i chronić żołądek i przewód pokarmowy.

W skrajnych przypadkach, kiedy zwykłe leczenie i dieta nie daje efektów, konieczna jest operacja. Usuwa się zmienione chorobowo fragmenty, które stanowią zagrożenie perforacją i sprawiają ciągły ból.

Ryzyko zaostrzenia choroby

Nieleczone i zaniedbane wrzody żołądka i dwunastnicy mogą ulec perforacji. W jej wyniku zawartość żołądka rozleje się po jamie otrzewnej, co może być groźne dla życia chorego. Należy jak najszybciej skonsultować się z lekarzem, jeżeli pojawią się takie objawy jak:

• bardzo silny ból w nadbrzuszu;
• wymioty z krwią;
• ogólne silne osłabienie;
• spłycony oddech;
• częstoskurcz serca.

Żeby uniknąć powikłań, pacjent nie powinien zaniedbywać leczenia i diety nawet w okresie remisji choroby.

Dieta łatwostrawna w chorobie wrzodowej żołądka

Dieta wrzodowa zaliczana jest do diet łatwostrawnych. Należy zjadać 5­–6 niewielkich posiłków dziennie. Nie powinno się jeść tuż przed snem. Ważne jest jej stosowanie zwłaszcza w okresach zaostrzenia choroby. W czasie remisji należy zwracać szczególną uwagę na te potrawy, które wyraźnie nie służą pracy żołądka i powodują dyskomfort. Jedzenie niektórych produktów może podrażniać wrzody. Rozkład składników w diecie powinien zawierać 50% węglowodanów, 30% tłuszczy, 20% białka.

Co pobudza wytwarzanie kwasu solnego i nadmiernie obciąża żołądek? Czego unikać?

Należy unikać pokarmów ogólnie przyjętych jako niezdrowe, czyli:

• mocna kawa i herbata;
• alkohol;
• napoje gazowane;
• produkty przetworzone;
• konserwowe, z dodatkiem octu, wędzone;
• ostro przyprawione i smażone.

Ponadto unikać należy kwaśnych owoców (gruszki, śliwki), zbyt dużej ilość warzyw (zwłaszcza surowych) i soków warzywno-owocowych. Dieta powinna być uboga w błonnik pokarmowy, nie należy spożywać nasion roślin strączkowych ani grzybów. Powinno się wyeliminować z diety także produkty, które podrażniają żołądek mechanicznie, czyli grube kasze, mąki i makarony pełnoziarniste.

Produkty dozwolone, które będą sprzyjały leczeniu wrzodów

1. Zadowoleni z diety w chorobie wrzodowej mogą być ci, którzy lubią ryż, pszenne pieczywo, drobne kasze i makarony.
2. Jajka należy jeść w postaci jajecznicy lub gotowane na miękko.
3. Wszystkie spożywane warzywa najlepiej gotować i rozdrabniać.
4. Zamiast ostrych przypraw lepiej stosować zioła.
5. Jeść chude mięsa (drób, cielęcina), chude wędliny i ryby.
6. Stosować masło, oleje, oliwę, miękką margarynę, ale najlepiej dodawać je już do gotowych posiłków.
7. Dozwolona jest słaba herbata i kawa.
8. Można jeść kisiele i budynie.
9. Nie należy przesadzać z produktami mlecznymi.

Dodatkowe zalecenia dla osób chorych na wrzody

Oprócz tego, co jesz, istotny jest sposób przygotowania i podawania posiłków. Dla żołądka łagodniejsze będzie to, co gotowane, duszone i pieczone. Żeby nie pobudzać wydzielania soków żołądkowych, pokarmy należy podawać rozdrobnione, w postaci papek i kleików. Nie powinny też być zbyt gorące ani zbyt zimne. Należy jeść powoli, dokładnie przeżuwając każdy kęs.

Ważne jest także unikanie stresu, ograniczenie lub wyeliminowanie używek takich jak kawa, alkohol i palenie papierosów.

Witaminy i siemię lniane w diecie

Dieta przy wrzodach żołądka powinna być bogata w witaminę C i beta-karoten. U chorych zauważono niedobory witaminy E, która odpowiada za dobry stan błony śluzowej. Poza tym pomóc mogą probiotyki, które zazwyczaj stosuje się przy antybiotykach. Uniemożliwiają one bytowanie bakterii Helicobacter pylori w żołądku.

Do posiłków należy dodawać sproszkowane siemię lniane lub całe ziarna zalane wcześniej wodą. Wytwarzana przez nie kleista substancja oczyszcza z toksyn i resztek jedzenia (ważne w diecie ubogiej w błonnik pokarmowy) i działa osłaniająco na błonę śluzówki i ściany żołądka.

Inhibitory pompy protonowej w leczeniu farmakologicznym

W leczeniu choroby układu pokarmowego stosuje się także inhibitory pompy protonowej. To ogólna nazwa leków stosowanych w leczeniu wrzodów żołądka i dwunastnicy. Zmniejszają one wydzielanie kwasu solnego, za którego powstawanie odpowiedzialna jest właśnie pompa protonowa.

Odpowiednia dieta wrzodowa to dieta lekkostrawna. Ogranicza substancje pobudzające wydzielanie soku żołądkowego i chroni cały przewód pokarmowy. Połączona z lekami wyraźnie łagodzi objawy i chroni przed powikłaniami.

Zobacz także:

• Dieta bogatoresztkowa – bezcenny błonnik w jadłospisie
• SIBO – dieta na zespół rozrostu bakteryjnego jelita cienkiego. Wylecz się dietą low-FODMAP!
• Stłuszczenie wątroby – czy ta choroba dotyka tylko osób nadużywających alkoholu?
• Trądzik różowaty – dieta w leczeniu trądziku połączona z odpowiednią pielęgnacją cery. Jakich produktów unikać?
• Dieta koktajlowa – jak schudnąć, pijąc koktajle owocowe i warzywne?