Tłuszcz palmowy – z czego wynika jego popularność?
Czy wiesz, że olej palmowy stanowi aż 40% ogólnoświatowej produkcji oleju roślinnego? To dlatego, że palmy, z których się go pozyskuje, są bardzo wydajne. Zaledwie 1 hektar pola umożliwia roczną produkcję tego surowca o wartości aż prawie 4 ton. Dla porównania – ten sam obszar uprawny daje zaledwie niecałą tonę. To właśnie dlatego, nawet biorąc pod uwagę koszty transportu, olej palmowy jest często bardziej opłacalny w użyciu niż oleje lokalne.
Olej palmowy – właściwości
Olej palmowy nieutwardzony, w postaci czystej i nierafinowanej jest wartościowym produktem. Zawiera wiele minerałów i witamin. Jednak w takiej formie spotkasz go rzadko. Przemysł spożywczy wykorzystuje właściwie tylko utwardzony tłuszcz palmowy. W takiej wersji jest możliwy do spożycia przez długi czas. Co więcej, jest tani i ekonomiczny. Jednakże, jest on pozbawiony wszelkich korzystnych wartości odżywczych.
Kwasy tłuszczowe dzielą się na nasycone, jednonienasycone i wielonienasycone. To, który rodzaj dominuje w danym produkcie, świadczy o jego konkretnych właściwościach. Większość tłuszczów roślinnych jest korzystna dla zdrowia. Posiadają one wysoką zawartość kwasów nienasyconych. Wyjątek stanowią właśnie oleje z roślin tropikalnych, np. palmowy i kokosowy. Olej palmowy posiada około 50% kwasów nasyconych. Kokosowy – zastraszającą ilość 90%. Dla porównania, rzepakowy ma zaledwie 7%.
Olej palmowy – rodzaje
Tłuszcz palmowy występuje w różnych odmianach, które różnią się między sobą sposobem obróbki i pozyskiwania. Dowiedz się, co kryje się za uogólnieniem zwanym tłuszczem palmowym.
Olej z ziarna palmy oleistej
Ma jasno-żółty kolor i konsystencję podobną do oleju kokosowego. Zrobiony jest z dużej, jasno zabarwionej pestki owocu rosnącego na drzewie palmowym.
Olej z miąższu palmy oleistej
W stanie surowym ma barwę pomarańczowo-czerwoną. W takiej postaci, posiada dużą ilość karotenoidów, steroli i witaminy E. Jednak po przejściu przez proces rafinacji, jego kolor zanika – zmienia się na jasny, prawie biały. Już w takiej postaci można używać go do gotowania.
Oleina palmowa i stearyna palmowa
W przemyśle spożywczym znane są te dwa bardziej przetworzone rodzaje. Ta pierwsza ma ciekłą konsystencję w normalnych warunkach. Posiada też większą zawartość kwasów nienasyconych. Ma największą ilość jednonienasyconego kwasu oleinowego. Natomiast stearyna palmowa ma wysoką zawartość nasyconego kwasu stearynowego. Wynosi ona aż 60% składu. W okolicach 20 stopni Celsjusza ma więc postać stałą.
Częściowo uwodorniony tłuszcz palmowy (utwardzony)
Ma stałą konsystencję, jest wyjątkowo stabilny, wolniej się utlenia i bardzo dobrze znosi gorąco. To właśnie proces uwodornienia sprawia, że wytwarzane zostają tłuszcze trans. Ich dzienna konsumpcja nie powinna być większa niż 1% wszystkich kalorii spożytych jednego dnia.
Jaki tłuszcz palmowy wybrać?
Jeśli chcesz dodać olej palmowy do swojego jadłospisu, zwróć uwagę na jego jakość. Unikaj sztucznie utwardzonego tłuszczu palmowego. Najlepszy dla twojego zdrowia będzie miał surowy olej palmowy. Jest on jednak wyjątkowo trudno dostępny. W związku z tym, często lepiej zdecydować się na inny olej.
Zdrowa, zbilansowana dieta może też zawierać rafinowany olej palmowy. Jest to bogate źródło energii. Tłuszcz palmowy dobrej jakości jest nośnikiem witamin rozpuszczalnych tłuszczach. Nie może więc zabraknąć zdrowych olejów w twojej diecie. Pomagają one przyswajać witaminy A, D, E i K. Olej palmowy sam w sobie ma witaminę A i E.
Czy olej palmowy jest szkodliwy?
Rafinowany i utwardzony olej palmowy jest szkodliwy dla zdrowia. Jego regularne spożywanie podnosi poziom złego cholesterolu w organizmie. Może to skutkować powstawaniem miażdżycy lub innych poważnych schorzeń. Taka jego forma zawiera niekorzystne dla zdrowia tłuszcze trans. W dużej ilości zaburza metabolizm oraz skutkuje nadwagą i otyłością. Jest to groźne dla osób w każdym wieku, zarówno dzieci, jak i dorosłych.
Spożywany regularnie utwardzony tłuszcz palmowy może prowadzić do:
Nie oznacza to jednak, że każdy olej palmowy jest szkodliwy. Niektórzy producenci przekonują, że użyty przez nich olej palmowy jest zdrowy i posiada niewielką ilość tłuszczy trans. Jest to możliwe, aczkolwiek należy uważać. Tłuszcze trans zawsze są równie, a nawet bardziej szkodliwe niż kwasy tłuszczowe nasycone. Nasycone tłuszcze mają naturalnie stałą konsystencję. Ich uwodornianie nie jest konieczne. W każdej sytuacji, bardziej korzystny dla zdrowia będzie chociażby olej rzepakowy lub słonecznikowy.
Czy olej palmowy jest szkodliwy dla środowiska?
Niestety tak. Zdrowiu szkodzi jedynie jego rafinowana forma. Dla środowiska niekorzystna jest produkcja każdego oleju palmowego. Wiąże się to z intensywnym wycinaniem i karczowaniem wieloletnich lasów deszczowych. Ten proces pozbawia naturalnego środowiska wiele gatunków zwierząt. W tym są obecnie zagrożone wyginięciem orangutany. Destrukcja tego obszaru świata wiąże się też z produkcją ogromnych ilości zanieczyszczeń. Przenikają one do powietrza, gleby i wody. Szkodliwe są zarówno dla ludzi, jak i wszystkich innych gatunków.
Olej palmowy – produkty
W jakich produktach używany jest olej palmowy? Najczęściej wykorzystuje się go do produkcji słodyczy. Dzięki swoim właściwościom, świetnie łączy się, m.in. z kakao. Olej palmowy ma naturalnie długą wytrzymałość i jest niedrogi. Znajduje się w większości popularnych czekolad, kremów, batonów, lecz także w przekąskach słonych. Używa się go do ciastek, chipsów, a nawet lodów. Kupując produkty tanie i wysoko przetworzone, istnieje bardzo duże prawdopodobieństwo, że zawierają tłuszcz palmowy.
Olej palmowy to jeden z głównych składników maseł roślinnych i margaryn. To właśnie jemu te produkty zawdzięczają swoją unikalną konsystencję. Olej palmowy nadaje im twardość, trwałość oraz łatwość rozsmarowywania. Znajdziesz go też w gotowych bułkach do hamburgerów i w chlebie tostowym, pakowanym cieście do pizzy i francuskim. W tego typu produktach, nie tylko olej palmowy jest szkodliwy dla zdrowia. Tego typu pieczywo jest pełne chemicznych polepszaczy i spulchniaczy.
Zamienniki oleju palmowego
Najlepiej włączyć do diety oleje roślinne z niską zawartością tłuszczy nasyconych. Korzystne dla zdrowia są, m.in. olej rzepakowy lub oliwa z oliwek. Jeśli jednak zależy ci na unikalnej, stałej konsystencji tłuszczu palmowego, wybierz po prostu nasycone tłuszcze roślinne. Mogą to być: olej kokosowy lub masło z kakaowca. Dobrze sprawdzą się też nasycone tłuszcze zwierzęce, w tym masło. Ma ono dodatkowo pyszny, niepowtarzalny smak, pasujący do wielu potraw.
W przemyśle spożywczym ciężko o jakiś skuteczny, wydajny zamiennik oleju palmowego. Produkty, do których się go dodaje, powinny pozostać tanie i łatwo dostępne. Żaden inny olej nie równa się z tłuszczem palmowym w kwestii kosztu pozyskania i uwarunkowania technologicznego. Zamiana go chociażby na olej sojowy lub kokosowy wiązałaby się z powiększeniem koniecznej pod uprawę powierzchni nawet od 4 do 10 razy.
Jedynym rozwiązaniem jest ograniczenie kupowania tego rodzaju oleju przez konsumentów. Wydaje się to niewielką, nieistotną zmianą. Jednak w ogólnym rozrachunku, to właśnie codzienne decyzje klientów wpływają na sposób produkcji. To od tego zależy zapotrzebowanie na dane produkty, w tym na tłuszcz palmowy.
Spróbuj zatem częściej sięgać po produkty świeże i nieprzetworzone. Masz całkowitą pewność, że w takich nie znajdują się żadne szkodliwe dla zdrowia składniki. W ten sposób dbasz o swoje zdrowie i lepszy stan środowiska.
Zobacz także:
- Olej z pestek winogron nierafinowany czy rafinowany? Jaki olej winogronowy wybrać?
- Olej lniany na czczo – eliksir na piękną sylwetkę i zdrowe ciało
- Olej krokoszowy – cudowna substancja prosto z Bliskiego Wschodu
- Dieta wątrobowa – zalecenia żywieniowe dla osób z chorobą wątroby. Poznaj zasady i przykładowy jadłospis!
- Bulletproof coffee – chybiony strzał czy dietetyczny strzał w dziesiątkę?
Ostatnio dużo się mówi o tym jak szkodliwy jest olej palmowy. Od czasu jak pierwszy raz o nim przeczytałam, naprawdę staram się go unikać i praktycznie udało mi się go wyeliminować z mojej aktualnej diety.