Hemochromatoza, czyli czym grozi zaburzenie metabolizmu żelaza?

Zdecydowanie trzeba kontrolować swój stan zdrowia i sprawdzać poziom żelaza w organizmie. Hemochromatoza może bardzo często doprowadzić do groźnych powikłań. Sprawdź, na jakie objawy trzeba zwrócić uwagę, a także jakie są możliwości leczenia tego schorzenia. Wszystkiego dowiesz się w dalszej części artykułu. 

Co to jest hemochromatoza?

Czym jest hemochromatoza? Jeśli słyszałeś już kiedyś to pojęcie, zapewne wiesz, że jest to dolegliwość polegająca na zbyt dużym wchłanianiu żelaza do organizmu. Choć witaminy i składniki mineralne są ci bardzo potrzebne, to zarówno ich brak, jak i nadmiar mogą nieść bardzo negatywne konsekwencje dla organizmu. Jednak niedobór żelaza nie jest tak niebezpieczny, jak jego nadmiar. Może on prowadzić do wielu chorób zagrażających życiu człowieka. Przy tej dolegliwości żelazo nadmiernie gromadzi się w tkankach i przyjmuje postać hemosyderyny. Ryzyko wystąpienia tej choroby pojawia się znacznie częściej u mężczyzn niż u kobiet. Wyróżnia się hemochromatozę pierwotną i wtórną. O tych dwóch rodzajach schorzenia dowiesz się więcej w dalszej części artykułu. 

Rodzaje hemochromatozy

Wiesz już, że hemochromatoza stanowi duże zagrożenie dla zdrowia człowieka. Wyróżnia się dwa rodzaje tego schorzenia. Zdecydowanie warto zapoznać się dokładnie z każdym z nich.

Hemochromatoza pierwotna

Pierwszy rodzaj to hemochromatoza dziedziczna lub inaczej mówiąc pierwotna. Ten rodzaj choroby przekazywany jest z pokolenia na pokolenie. Co ciekawe, ta odmiana występuje u wielu ludzi w Stanach Zjednoczonych i jest jednym z najczęściej występujących tam zaburzeń genetycznych. Mówi się o tym, że aż jedna na dziesięć osób jest nosicielem wadliwego genu. Jednak nosiciele nie są narażeni na negatywne konsekwencje tej choroby, ale mogą przekazać wadliwy gen potomstwu. W grupie ryzyka, jeśli chodzi o tę formę, są mężczyźni do 30. do 50. roku życia. Ten typ hemochromatozy określany jest także jako typ 1. Wyróżnia się również typ 2, który dotyczy młodych ludzi, ale występuje on bardzo rzadko. Charakterystycznym czynnikiem pojawienia się hemochromatozy w wieku nastoletnim są u dziewczynek zaburzenia miesiączki, a u chłopców opóźnione dojrzewanie. Typ 3 hemochromatozy również występuje bardzo rzadko i najczęściej pojawia się przed 30. rokiem życia. Ostatni typ tej przypadłości, czyli typ 4 również nie występuje często, a różnica polega na tym, że może być dziedziczony w sposób autosomalny dominujący.  Oznacza to, że aby dziecko miało tę chorobę, wystarczy, że jeden z rodziców jest nosicielem. W przypadku wcześniejszych typów, aby dziecko odziedziczyło chorobę, oboje rodziców musi być nosicielami. 

Hemochromatoza wtórna

Drugi rodzaj to hemochromatoza wtórna. Wywoływana jest u danej osoby przez inną dolegliwość, jak na przykład schorzenia wątroby, niedokrwistość i znacznie rzadziej, zbyt duża suplementacja żelaza. 

Hemochromatoza – objawy

Jakie są objawy hemochromatozy? Na co powinieneś zwrócić szczególną uwagę? Zapewne wiesz, że jeśli chcesz cieszyć się dobrym zdrowiem i samopoczuciem, konieczne jest stałe kontrolowanie swojego stanu zdrowia. Tylko regularne badania, wizyty u specjalistów, trafne diagnozy i podjęcie leczenia na czas może cię uchronić przed bardzo negatywnymi konsekwencjami wielu chorób. Tak jest też w przypadku hemochromatozy. Właśnie dlatego, jeśli tylko zauważysz, że z twoim organizmem dzieje się coś złego, koniecznie udaj się na konsultację do lekarza i wykonaj odpowiednie badania. 

Objawy hemochromatozy nie są charakterystyczne i mogą również świadczyć o wielu innych dolegliwościach. Z tego względu nie warto diagnozować się na własną rękę, tylko od razu skorzystać z pomocy doświadczonego lekarza specjalisty. Choroba jest trudna do wykrycia w momencie, gdy organizm magazynuje zapasy żelaza i nie wywołuje to jeszcze silnych objawów. To wpływa na fakt, że w wielu przypadkach chory dowiaduje się, że ma problem z nadmiernym wchłanianiem żelaza dopiero po kilku lub kilkunastu latach. Trzeba jasno powiedzieć, że ta choroba, choć nie zawsze od razu daje o sobie znać, to w konsekwencji może prowadzić nawet do przedwczesnej śmierci. 

Na jakie objawy hemochromatozy należy zwrócić szczególną uwagę?

Objawy hemochromatozy, które powinny zwrócić twoją uwagę, to między innymi: 

• pogorszenie samopoczucia;
• ogólne osłabienie organizmu;
• uczucie zmęczenia przez cały dzień;
• brak energii do działania;
• rozbicie;
• odczuwane bóle stawów;
• znaczące zmniejszenie libido;
• powiększenie wątroby;
• różne dolegliwości ze strony układu pokarmowego;
• bóle brzucha;
• szara ziemista cera;
• zwiększony poziom cukru we krwi;
• zaburzenia cyklu menstruacyjnego;
• niedoczynność tarczycy;
• zmniejszenie masy ciała;
• przedwczesna menopauza;
• blizny pojawiające się w miejscu przebarwień;
• zanik włosów w okolicach łonowych. 

Trzeba jednak mieć na uwadze fakt, że te objawy hemochromatozy pojawiają się zazwyczaj dopiero między 30., a 50. rokiem życia człowieka. We wcześniejszej fazie choroba ta nie daje żadnych sygnałów, a żelazo cały czas gromadzone jest w tkankach. Gdy tylko pojawią się pierwsze objawy, konieczne jest podjęcie leczenia. Jednak jak widzisz, wymienione wyżej dolegliwości są dosyć częste w przypadku także wielu innych chorób, a hemochromatoza jest pewnie ostatnią z dolegliwości, o której pomyślisz. Z tego względu, nie bagatelizuj żadnych sygnałów, które wysyła ci organizm. Konsultacja z lekarzem może rozwiać wszystkie twoje wątpliwości. 

Czy hemochromatoza jest chorobą śmiertelną?

Warto podkreślić, że jeśli pełnoobjawowa hemochromatoza nie będzie leczona, to ryzyko zgonu w ciągu kolejnych 5 lat rośnie aż o 60%! To zdecydowanie fakt, który powinien skłonić cię do wykonywania regularnych badań i kontrolowania swojego stanu zdrowia. Do  najgorszego scenariusza nie dochodzi bezpośrednio za sprawą hemochromatozy, a chorób, które ona wywołuje, czyli między innymi uszkodzenia lub rak wątroby. 

Konsekwencje braku podjęcia leczenia hemochromatozy

Powiedzieliśmy już o tym, że hemochromatoza w najbardziej czarnym scenariuszu może doprowadzić do przedwczesnej śmierci. Dzieje się tak, gdy nie została postawiona odpowiednia diagnoza i nie zostało wdrożone leczenie. W takich przypadkach nadmiar żelaza w organizmie prowadzi do uszkodzenia wielu bardzo ważnych narządów, takich jak trzustka, wątroba czy serce. Nie da się ukryć, że ich sprawne funkcjonowanie jest kluczowe dla zdrowia człowieka. 

Jakie mogą być konsekwencje zdrowotne hemochromatozy? 

Przede wszystkim, choroba ta może doprowadzić do uszkodzenia wątroby, trzustki i serca. Inne skutki tej dolegliwości to:

• cukrzyca;
• bóle i uszkodzenia stawów;
• niewydolność serca;
• zaburzenia pracy serca;
• uszkodzenia nadnerczy;
• znaczne problemy z układem rozrodczym;
• pogorszenie się stanu cery. 

Wizyta u lekarza w przypadku hemochromatozy to konieczność!

W hemochromatozie, podobnie jak w przypadku innych chorób kluczem jest odpowiednia diagnoza i podjęcie leczenia. Ważne, aby tak diagnoza była postawiona możliwie, jak najwcześniej. Jednak na ten fakt lekarz nie ma żadnego wpływu. To ty decydujesz, czy będziesz regularnie się badał i w ten sposób uchronisz się przed negatywnymi skutkami wielu chorób.

Wczesna diagnoza, monitorowanie poziomu żelaza w organizmie i wdrożenie odpowiedniego leczenia może uchronić pacjenta przed wymienionymi powyżej skutkami hemochromatozy. Właśnie dlatego nie zwlekaj z wizytą, jeśli zauważysz u siebie jakiekolwiek niepokojące dolegliwości. Oczywiście dolegliwości te nie muszą zwiastować nic złego, przecież każdy z nas może być czasami zmęczony, a wtedy równie często pojawia się na przykład ból głowy. Jednak samodzielnie nie można stwierdzić, co jest przyczyną takiego stanu. Najlepiej skorzystać z pomocy lekarza i wykonać odpowiednie badania, które rozwieją nasze wątpliwości. 

Diagnoza zaburzenia metabolizmu żelaza

Jak wygląda diagnoza i wizyta u specjalisty w przypadku dolegliwości, jaką jest hemochromatoza? Po pierwsze do lekarza powinieneś się bezwzględnie udać, gdy tylko zauważysz u siebie jakiekolwiek objawy. Wskazaniem do rozpoczęcia diagnostyki jest także występowanie przypadków tej choroby w rodzinie. Wczesne rozpoznanie choroby jest kluczem do podjęcia właściwego leczenia i może zapobiec pojawieniu się bardzo negatywnych konsekwencji. Jeśli diagnoza potwierdziła hemochromatozę, lekarz może zlecić wykonanie badań, które pokażą, czy jakieś narządy zostały już uszkodzone przez nadmierne stężenie żelaza w organizmie. 

Hemochromatoza – leczenie

Jak przebiega leczenie hemochromatozy? Jakie są dostępne metody leczenia? Czy można skutecznie i całkowicie wyleczyć tę dolegliwość? Za chwilę odpowiemy na te pytania, które zapewne krążą teraz po twojej głowie. 

Przebieg i cel leczenia hemochromatozy

Po postawieniu odpowiedniej diagnozy, lekarz musi wdrożyć leczenie, którego celem jest zmniejszenie ilości żelaza w organizmie człowieka, a następnie kontrolowanie tego poziomu tak, aby nie przekraczał on ogólnie przyjętych norm. Jednym ze sposobów są regularne upusty krwi. Celem leczenia jest także odwrócenie negatywnych skutków hemochromatozy, jeśli już takie wystąpiły. Oczywiście nie zawsze jest to możliwe, zdarza się, że skutki te są już nieodwracalne. Leczenie powikłań po hemochromatozie jest dosyć skomplikowane i zależy od konkretnego przypadku. W przypadku hemochromatozy wtórnej leczenie powinno skupić się na chorobie pierwotnej, która była czynnikiem wywołującym zaburzenia metabolizmu żelaza. 

Ile trwa leczenie hemochromatozy?

Zastanawiasz się pewnie, ile może trwać leczenie hemochromatozy? Na to pytanie niestety nie można udzielić jednoznacznej odpowiedzi. Wszystko zależy od konkretnego przypadku i tego, jak dużo żelaza zdążyło się nagromadzić w tkankach organizmu. Natomiast hemochromatoza dziedziczna jest chorobą nieuleczalną. Nie oznacza, że można ją bagatelizować, bo nie istnieje skuteczna metoda wyleczenia. Pacjent bezwzględnie powinien być pod stałą opieką lekarza i musi do końca życia regularnie kontrolować poziom żelaza w organizmie. 

Odpowiedni styl życia i dieta przy zaburzeniach metabolizmu żelaza

Jak wiadomo, dieta jest podstawowym czynnikiem, który decyduje o twoim zdrowiu. To właśnie to jak się odżywiasz, ma największy wpływ na twoje samopoczucie, zdrowie i wygląd. W przypadku hemochromatozy dieta jest jednym z elementów, który może pomóc w utrzymaniu żelaza na właściwym poziomie. Przede wszystkim powinno się ograniczyć produkty bogate w żelazo. W związku z tym zaleca się między innymi zmniejszenie ilości czerwonego mięsa, podrobów, roślin strączkowych, suszonych owoców, ograniczenie produktów z witaminą C. Ważne jest także odstawienie alkoholu, który nie tylko zwiększa wchłanianie żelaza, ale także powoduje uszkodzenie wątroby. Co więcej, cukier i wiele produktów, które zawierają jego duże ilości, mogą przyczynić się do lepszego wchłaniania żelaza, co w przypadku osób chorych nie jest pożądanym zjawiskiem. Z kolei warto zwiększyć ilość produktów bogatych w wapń, który ogranicza wchłanianie żelaza do organizmu. Można spożywać kurczaka i ryby, zaleca się także picie herbaty i kawy. 

Hemochromatoza to podstępna choroba i bardzo często przez wiele lat nawet możemy nie mieć świadomości, że na nią cierpimy. Do momentu, aż da o sobie znać w postaci niezbyt charakterystycznych objawów. Gdy tylko pojawią się pierwsze symptomy, zdecydowanie należy od razu udać się do lekarza i wykonać odpowiednie badania, aby mógł on postawić trafną diagnozę. Podjęcie odpowiedniego leczenia jest kluczowe, aby nie doszło do uszkodzenia narządów, a nawet śmierci. Nadmiar żelaza w organizmie może prowadzić do wielu poważnych dla zdrowia konsekwencji. Gdy twój organizm wysyła ci niepokojące sygnały, nigdy ich nie bagatelizuj, wizyta u lekarza w takich przypadkach to konieczność.

Zobacz także:

• Jakie są najczęstsze przyczyny niedożywienia i kto jest na nie narażony?
• Co może oznaczać przewlekły ból głowy? Poznaj przyczyny i pozbądź się go raz na zawsze
• Ciąża urojona, czyli ciąża bez ciąży. Jak to możliwe?
• Zespół serotoninowy – czym jest i jakie są jego objawy? Co robić w przypadku wstrząsu serotoninowego?
• Stłuszczenie wątroby – czy ta choroba dotyka tylko osób nadużywających alkoholu?